92

Het was alsof ze in een eigen, klein Universum zaten. Daar, midden in Wye, het Wyaanse leger ontwapend door de Imperiale macht, zaten ze rustig. Daar, te midden van een schouwspel dat heel Trantor, misschien wel de hele Galaxis gadesloeg, daar was die kleine luchtbel van totale isolatie waarin Seldon en Hummin hun spelletje speelden van aanvallen en verdedigen - Seldon die zijn uiterste best deed om een nieuwe realiteit op te leggen aan zijn tegenstander, Hummin die die nieuwe realiteit weigerde te aanvaarden.

Seldon was niet bang dat ze gestoord zouden worden. Hij was zeker dat de bel waarin ze zaten zodanig afgeschermd was dat niets of niemand er doorheen kon, dat de macht van Hummin, nee, van de robot, alles op een afstand zou houden tot ze uitgespeeld waren.

Ten slotte zei Hummin: 'Je bent een ingenieuze vent, Hari, maar ik zie niet in waarom ik moet toegeven dat ik een robot ben, waarom ik geen keus heb. Alles wat je gezegd hebt, is misschien feitelijk juist - je eigen gedrag, het gedrag van Dors, van Zonnemeester, de Tisalvers, de generaals van Wye - alles, alles is misschien wel zo gebeurd als je beschreven hebt, maar dat wil nog niet dwingend zeggen dat je interpretatie van de betekenis van die gebeurtenissen juist is. Alles wat gebeurd is kan op een natuurlijke manier verklaard worden. Je vertrouwde me omdat je accepteerde wat ik zei; Dors vond je veiligheid van het grootste belang omdat ze, als historicus, het idee had dat de psychohistorie van zeer groot belang was; Zonnemeester en Tisalver waren aan mij verplicht door gunsten waar jij niets van afweet; de Wyaanse generaals wilden niet door een vrouw gecommandeerd worden, meer niet. Waarom moeten we onze toevlucht nemen tot het bovennatuurlijke?'

'Luister eens hier, Hummin,' zei Seldon, 'denk je echt dat het Imperium op instorten staat en vind je het echt belangrijk dat dat niet mag gebeuren zonder dat er geprobeerd wordt het te voorkomen of op zijn minst de Val te breken?'

'Dat vind ik echt.' Op de een of andere manier wist Seldon dat Hummin dit meende.

'En je wilt echt dat ik de details van psychohistorie ga uitwerken en je hebt het idee dat je dat zelf niet kunt?'

'Daar heb ik de capaciteiten niet voor.'

'En je hebt het idee dat alleen ik die capaciteiten heb, zelfs al twijfel ik er zelf soms aan?'

'Ja.'

'Dan heb je zeker ook het idee dat als je me kunt helpen, waarmee dan ook, je dat moet doen.'

'Dat heb ik, ja.'

'Persoonlijke gevoelens - zelfzuchtige overwegingen kunnen geen rol spelen?'

Een flauwe en korte glimlach gleed over het ernstige gezicht van Hummin en even ving Seldon een glimp op van een enorme, onvruchtbare woestijn van vermoeidheid achter diens masker van rust en kalmte. 'Ik heb een lange carrière opgebouwd door geen aandacht te besteden aan persoonlijke gevoelens of zelfzuchtige overwegingen.'

'Dan vraag ik je mij te helpen. Ik kan op basis van Trantor alleen mijn psychohistorie uitwerken, maar ik zal op problemen stuiten. Die problemen zijn misschien op te lossen, maar hoeveel makkelijker zou het niet zijn als ik van bepaalde belangrijke feiten op de hoogte was. Bijvoorbeeld, was Aarde of Aurora de eerste door mensen bewoonde wereld of was er nog een andere wereld? Wat was de relatie tussen Aarde en Aurora? Heeft een van de twee, of misschien allebei, de Galaxis gekoloniseerd? Als de een het deed, waarom de andere niet? Als ze het beiden hebben gedaan, hoe is dat besluit tot stand gekomen? Zijn er werelden die van beide afstammen of van een van de twee? Hoe kwam het dat de robots verworpen werden? Hoe is Trantor de Imperiale wereld geworden, en waarom Trantor en geen andere planeet? Wat is er in de tussentijd met Aurora en Aarde gebeurd? Er zijn wel duizend vragen die ik zo uit mijn mouw schud en er kunnen er nog wel honderdduizend bijkomen. Zou je mij in het duister laten tasten, Hummin, en mijn missie laten mislukken, terwijl je me bij zou kunnen lichten en me helpen mijn taak tot een goed einde te brengen?'

'Als ik de robot ben,' zei Hummin, 'zou ik dan ruimte hebben in mijn geheugen voor 20000 jaar geschiedenis van miljoenen verschillende werelden?'

'Ik weet niet hoe groot de capaciteit is van het geheugen van een robot. Ik weet niet hoe groot de capaciteit is van jouw geheugen. Maar als je geheugen de gevraagde capaciteit niet heeft, heb je de informatie die je niet in je hoofd kunt opslaan ergens anders opgeslagen, zodat je er altijd bij kunt. En als je die informatie hebt en ik heb het nodig, hoe kun je dat dan ontkennen, hoe kun je mij de toegang tot die informatie ontzeggen? En als je mij de toegang tot de gevraagde informatie niet kunt ontzeggen, hoe kun je dan ontkennen dat je de robot bent - die robot - de Renegaat?'

Seldon leunde achterover en haalde diep adem. 'Dus ik vraag het je nog eens: ben jij die robot? Als je psychohistorie wilt, zul je het moeten toegeven. Als je blijft ontkennen dat je een robot bent en als je mij overtuigt dat je het niet bent, dan is mijn kans van slagen kleiner, veel kleiner. Het is dus aan jou. Ben je een robot? Ben je Da-Nee?'

En Hummin zei, even onverstoorbaar als altijd: 'Je argumenten zijn onweerlegbaar. Ik ben R. Daneel Olivaw. De "R" staat voor "robot."'