A FOUCE ESQUENCIDA
A Manuel Sánchez Peña
Repouso abafante
no ceo e na terra.
Silenzo de morte
na chouza labrega.
Currales baleiros,
pallotas desfeitas
e o piorno sin millo
coas portas abertas.
Nin gando na corte,
nin fume nas tellas,
nin carro no alpendre,
nin xente na eira.
Máis triste que a noite,
a alma antre brétemas,
pechádo-los beizos,
ferido da pena,
sin dar unha fala
nin dar unha queixa,
os brazos caídos,
a vista na terra,
ardendo coa frebe,
ó pé da cancela
o probe labrego
doente tolea.
Todo lle veu xunto.
O empezo do ano
morreulle a filliña
que era o seu amparo.
Dimpois, tivo un preito,
venceuse o reparto,
perdeu media anada
en xiadas e orballos,
e ó caí-las rendas
topouse trabado,
coa auga ó pescozo,
sin froitos nin cartos.
Foi hoxe a disgracia.
A cousa das catro
chegaron dous homes
co alcalde pedáneo.
Papeles arriba,
papeles abaixo,
esquirbe que esquirbe,
fixéronlle o embargo.
Quedouse por portas,
sin chouza nin agros.
Xa non ten remedio.
¡Xa está de prestado!
É noite e a lúa
seus raios desfía.
¿Que é aquelo que en medio
da eira rebrila?
¿Que é aquelo que loce
como unha estreliña
e fai que o labrego
tembrando se espila?
¡Das xentes do embargo
librada á rapiña,
no chan, unha fouce
quedou esquencida!
O probe paisano,
erguéndose axiña,
a fouce recolle
como unha reliquia;
e o mesmo que fora
aquela filliña
que Dios lle levara,
xa a arrola xa a bica,
rosmando antre dentes:
¡Ou fouce bendita,
xa sei o que queres!
¡Que faga xusticia!
E o brilo da lúa que no alto do ceo
seus raios desfía,
finxe ás veces tembrores de bágoas
e outras veces sangrentas surrisas
¡na folla aceirada
da fouce esquencida!