LEEFREGEL
12
Strijk je rimpels glad
weet je nog dat je op je vijftiende niet naar een feest wilde omdat er een puistje op je kin zat? Geef toe, nu zou je een moord plegen voor de gave huid die je toen had… Je eerste puistjes, je eerste kraaienpootje, de eerste fronsjes, de eerste plooitjes op je bovenlip…
De fasen in het leven van een vrouw tekenen zich af op haar huid. Het verouderen van de huid is voor mannen al vervelend, maar voor de meeste vrouwen is het ronduit pijnlijk hun jeugdige schoonheid door de vingers te zien glippen.
Omdat de huid het eerste is waarmee je contact maakt met anderen, hetzij door een blik, hetzij door aanraking, zijn vrouwen zich hyperbewust van de conditie van het grootste orgaan van hun lichaam. De huid verraadt feilloos hoe we er psychisch en lichamelijk voor staan. Je kunt wel zeggen dat het goed met je gaat, maar als je een vale kleur hebt, onder de vlekken zit of zwarte wallen hebt, is er niemand die je gelooft.
Naarmate je ouder wordt, zal je huid steeds meer prijsgeven hoe goed jij gedurende je leven voor je lichaam (en voor je huid) hebt gezorgd. Het gezicht van iemand die rookt, ongezond eet, veel stress heeft gehad en flink in de zon heeft gezeten, ziet er op haar zestigste minimaal tien jaar ouder uit dan het gezicht van een vrouw die een voorbeeldig leven leidt. ‘Dat je rimpels helemaal kunt voorkomen is helaas een illusie,’ vertelt Jetske Ultee, arts en hoofd huidtherapie van de cosmetische privékliniek Velthuiskliniek. Hopelijk komt de wetenschap ooit zover, maar tot nu toe bleek het makkelijker om een raket af te vuren naar de maan, dus dat kun je een veeg teken noemen. ‘Maar je kunt wel veel doen om de veroudering van de huid te vertragen,’ zegt Ultee.
1. Stop me roken!
Je zou een apart boek kunnen schrijven over de verouderende effecten van roken. Pim vond dit zo overduidelijk, dat hij die open deur in De houdbare man niet wilde intrappen, dus dat doen we ook niet in De houdbare vrouw. De studies waaruit blijkt dat je van roken sneller je dood tegemoet gaat zullen we je dan ook besparen. Maar het effect op de huid is een aparte vermelding waard. Als je weet dat een leven lang roken voor de jeugdigheid van je huid een verschil van dag en nacht kan betekenen, lurk je dan nog zo makkelijk aan de volgende? Tweelingen die in grote lijnen hetzelfde leven leiden, met als enige verschil dat de een rookt en de ander niet, houdt je uit elkaar door de toestand van hun huid. Is echt aangetoond in een goede studie. Tien jaar roken betekent dat je gemiddeld 2,5 jaar ouder wordt ingeschat. Als je vanaf je twintigste hebt gerookt, lijk je op je zestigste dus zeventig. Hoe bizar is het dat vrouwen met hun nicotineverslaving rimpels cultiveren en vervolgens kapitalen uitgeven aan anti-rimpelcrèmes.
We kunnen verder kort zijn. Wil je dat je huid zo lang mogelijk zijn jeugdige glans, gladheid en schoonheid behoudt? Stop met roken!
2. Ga slim met de zon om
De bovengenoemde studie met tweelingen wees uit dat er naast roken nog een paar factoren waren die iemands geschatte leeftijd overduidelijk bepaalden. Lichaamsgewicht en stress waren er twee. Maar vooral het aantal uren dat iemand in de zon vertoefde was aan de huid af te lezen. Of het nu kwam door zonnebaden, zeilen of tuinieren, ultra violette straling (UV-straling) bleek een ramp voor de kwaliteit van de gezichtshuid.
De zon is naast het normale verouderingsproces zelfs de belangrijkste oorzaak van rimpels: 80 tot 90 procent van voortijdige huidveroudering komt voor rekening van de de UV-stralen die de zon produceert. UV-stralen hebben een enorme energie, waardoor ze in staat zijn in te grijpen in de biochemische processen in de huid. Verbranding en pigmentvorming is het gevolg van UV-straling. Maar ook de soepelheid van eiwitten wordt erdoor aangetast.
De schade die de zon in je huid aanricht, wordt in wetenschappelijke kringen samengevat onder de noemer photo aging (letterlijk: licht-veroudering), een proces dat verklaart waarom je handen, hals en gezicht in gelooid leer veranderen, terwijl de rest van je lichaam – die minder vaak de zon ziet – langer glad blijft. Volgens een Egyptische studie uit 2002 vertoont de huid bij kinderen die veel in de zon komen al vanaf het tiende jaar de eerste verouderingsverschijnselen.
UV-straling kan zelfs het DNA van de huidcellen veranderen en dan kan huidkanker ontstaan. Doordat de mode in de afgelopen veertig jaar bloter werd en een gebronsde kleur dicteerde, heeft huidkanker epidemische vormen aangenomen. De meest algemene typen huidkanker, het basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom, komen vaker voor dan alle andere vormen van kanker samen. Dermatologen voorspellen dat een op de zes Nederlanders huidkanker zal krijgen.
De natuurlijke bescherming van je huid tegen UV-straling is het pigment. Deze bruine kleurstof wordt gemaakt in de melanocyten (pigmentcellen) die onderin de opperhuid liggen. De kleurstof wordt afgegeven aan de keratocyten, waardoor de hoornlaag een mooi kleurtje krijgt. Mits je in de zon gaat liggen of gezegend bent met een donkere huid. Omdat donkere mensen van nature meer pigment hebben, lopen ze minder risico dan blanke mensen om een vroegoude huid en huidkanker te krijgen. Bovendien kunnen ze langer onbeschermd in de zon blijven liggen zonder te verbranden. Nu weet je waarom oudere donkere vrouwen vaak een jaloersmakend mooie huid hebben.
Rimpelvorming verklaard
De taak van de huid is bescherming bieden tegen de boze buitenwereld en het ‘bij elkaar houden’ van de onderliggende weefsels en organen. Onder invloed van onder meer zonlicht, sigarettenrook, vervuilde lucht en normale stofwisselingsprocessen worden er vrije radicalen in de huid gevormd. Ze tasten er moleculen en complete cellen aan en zijn zo de fundamentele oorzaak van huidveroudering en rimpelvorming. Ook spelen hormonen een rol bij de veranderingen in de huid.
De huid bestaat uit drie lagen van stevig weefsel, en elke afzonderlijke laag veroudert op een specifieke wijze.
Opperhuid
Van buitenaf zie je de opperhuid of epidermis. De epidermis bevat vooral keratinocyten (hoorncellen) en melanocyten (pigmentvormende cellen) die de huid hun kleur geven. Beide celtypen worden onderin de epidermis gevormd uit stamcellen. Keratinocyten verhuizen bij het afschilferen van de huid naar boven, tot ze de buitenste laag vormen, de hoornlaag. Daar verharden ze langzaam tot schilfers en laten los. De verhuizing van de cellen van binnen naar buiten duurt ongeveer een maand. Dat betekent dat de buitenste hoornlaag van de huid elke maand een keer wordt vernieuwd.
Door zonlicht wordt dit proces versneld, ook wordt de laag dode cellen dikker, waardoor de huid er stroef en grof uit gaat zien en rimpels dieper lijken. Vrije radicalen kunnen de melanocyten, ontregelen. De pigmentproductie wordt daardoor onregelmatiger en de huid krijgt een vlekkerig aanzien. Zie daar de zogenaamde ouderdomsvlekken.
Lederhuid
Meteen onder de epidermis ligt de lederhuid of het corium. Dat is het deel dat zowel de organen bij elkaar houdt, als de huid zelf. De lederhuid bestaat uit een 1 tot 3 mm dikke bindweefsellaag. Bindweefsel bevat fibroblasten (bindweefselcellen) die onder andere eiwitvezels produceren. -collageen en elastine zijn de belangrijkste. De eiwitvezels vormen samen met suikerachtige vezels (glycosaminoglycanen, proteoglycanen) en veel water een stevige ‘gelatinepudding’ oftewel extracellulaire matrix. Dit is als het ware de kit die de cellen van de lederhuid bijeenhoudt.
De collageen- en elastinevezels zijn essentieel voor de rekbaarheid en kracht van de huid. Hoe sterker deze vezels zijn, hoe jonger je huid eruit ziet. Verder lopen er talloze kleine bloedvaatjes die de lederhuid en opperhuid van voedingsstoffen voorzien. Ook bevinden zich in de lederhuid zenuwvezels en talgklieren. Die laatste dienen om de huid hun natuurlijke smering (talg) te geven. Ten slotte zijn er de zweetklieren die zowel afvalstoffen als warmte afvoeren.
Vrije radicalen zorgen ervoor dat het aantal cellen dat collageen en elastine produceert, afneemt. Tegelijkertijd nemen de enzymen toe die collageen en elastine afbreken. Steeds meer elastinevezels raken misvormd, hopen zich op en gaan klonteren. Door gebrek aan collageen en elastine wordt de gezichtshuid als geheel slapper en krijgt de zwaartekracht er vat op: hangende oogleden, hangwangen en loszittend vel onder de kin en in de hals zijn het gevolg. Tegelijkertijd verliest de huid het vermogen om water te binden. Daardoor verdwijnt de volle structuur en worden rimpels minder goed van binnenuit ‘uitgedeukt’.
Talgklieren nemen in aantal af, waardoor het beschermenden laagje talg dunner wordt en de huid sneller uitdroogt.
Onderhuids bindweefsel
Als je nog een laag dieper gaat, stuit je op het onderhuidse bindweefsel. Dat bevat bindweefselvezels en vooral veel vet. Het werkt als isolatielaag en in de vetcellen wordt energie opgeslagen. In de loop van de jaren vindt er een nadelige herverdeling van dit vet in het gezicht plaats: het verdwijnt uit de wangen en hoopt zich op in de kin en onder de kaaklijn. Plastisch chirurgen ontdekten dat het verdwijnen van het zogenaamde diepe wangvet desastreus is voor je jeugdige uiterlijk. Niet alleen omdat de wangen holler worden, maar ook omdat er daardoor minder spanning staat op de rest van het gezicht, waardoor je ogen dieper gaan liggen en lijntjes rond de mond en neus dieper worden. Je kunt de werking van het wangvet vergelijken met de wind onder een kampeertent: door het opbollen trekken alle plooien glad.
De manier waarop het belang van wangvet werd ontdekt, is wat macaber. Plastisch chirurgen namen veertien menselijke kadavers, spoten de wangen in met contrastvloeistof om beter te kunnen zien waar de diepe vetholtes zich hadden verstopt en vulden die met latex. Hoewel aan de late kant, ondergingen de lijken een opvallende verjonging van de gelaatstrekken. Door dit griezelige experiment kwamen de chirurgen er achter hoe belangrijk het diepe wangvet is voor je jeugdige looks.
Wangvet kun je met geen enkele crème beïnvloeden. Men denkt dat lichaamsgewicht en je hormoonhuishouding wel een rol spelen.
Gelaatspieren
De slapper wordende huid kan minder weerstand bieden aan de talloze gelaatspiertjes die er voortdurend aan trekken. Daarom treden rimpels vooral op plaatsen op die een rol spelen in de gezichtsmimiek. Kraaienpootjes, fronsrimpels en de diepe groeven naast de mond, vallen allemaal onder de noemer ‘mimische’ rimpels.
Ultraviolet-A (UVA) veroorzaakt vooral bruining, terwijl ultraviolet-B (UVB) zorgt dat je verbrandt. Jetske Ultee: ‘Beide veroorzaken huidkanker en verouderen je huid. Vroeger dacht men dat UVB de boosdoener was, maar dat is achterhaald. Het blijkt zelfs dat UVA erger is omdat het dieper in de huid doordringt. En het is moeilijker je ertegen te beschermen.’
Pas in het begin van de jaren negentig verschenen er zogenoemde full spectrum-crèmes op de markt, producten met filters die zowel UVA- als UVB-straling tegenhouden. In de jaren ’70 en ’80 smeerden zonaanbidders zich in met crèmes die alleen UVB-stralen tegenhielden. Daardoor verbrandden zij minder snel en konden ze langer blijven bakken. Zonder het te beseffen, incasseerden ze daarmee buitensporige doses rimpel- en huidkankerbevorderende UVA-straling. Plastisch chirurgen (en oncologen!) doen zich handenwrijvend tegoed aan deze lichting babyboomers
De strijd tegen huidveroudering is dus vooral een strijd tegen de zon. De maatregelen die door de zon veroorzaakte rimpelvorming tegengaan, beschermen je in een moeite door ook tegen huidkanker. Moet je dan maar als een nachtdier voor de zon vluchten? Dat ook weer niet. Zonlicht bevat ook nog straling in de vorm van zichtbaar licht oftewel daglicht. Dat heeft niet de sterke effecten van UV-straling, maar het beïnvloedt via de ogen wel je hersenen. Daarom zou je zonder daglicht in een depressief, slapeloos wrak veranderen. Daglicht speelt ook een belangrijke rol in de regulering van hormonen als testosteron en melatonine.
En ultraviolette straling is niet alleen maar schadelijk. Het heeft ook een ontstekingsremmende invloed op de huid, zodat mensen met huidziekten als eczeem, psoriasis en acne vaak opknappen na een zonnebad. Maar veel belangrijker is dat met behulp van UVB-stralen vitamine D in de huid wordt gemaakt. Hoe belangrijk D voor je houdbaarheid is, heb je kunnen lezen op blz. 112-113. Kort samengevat komt het hier op neer: D biedt aanzienlijke bescherming tegen kanker, hart- en vaatziekte en het risico om aan wat dan ook dood te gaan.
Volgens de Amerikaanse vitamine D-expert Michael Holick blijft de vitamine D die door zonlicht in de huid wordt gevormd langer in je lichaam dan D die via voeding en pillen binnenkomt. Je kunt ook nooit een overdosis D krijgen via de zon, terwijl dat wel een (klein) risico van pillen is. Zonlicht vormt bovendien foto-isomeren in de huid. Dat zijn aan vitamine D gerelateerde moleculen die vermoedelijk ook de gezondheid bevorderen.
Uit recente studies blijkt dat het verband tussen zonlicht en melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker, veel minder groot is dan lange tijd is aangenomen. Na een periode waarin dermatologen met het oog op huidkanker een bijna hysterische angst voor de zon ontwikkelden, gaan daarom de laatste tijd stemmen op om de zon juist (voorzichtig) op te zoeken. Tien minuten per dag onbeschermd de zon in is al voldoende om je huid in een vitamine-D-fabriek te veranderen als je blank bent. Hoe donkerder je huid, hoe meer zonlicht je nodig hebt om voldoende vitamine D aan te maken. Iemand met een zwarte huid heeft in Nederland ongeveer dertig tot zestig minuten blootstelling per dag nodig voor een adequate vitamine-D-voorziening, maar is dankzij het beschermende pigment ook beter beschermd tegen rimpelvorming.
Als je in je bikini gaat zonnebaden tot je licht verbrandt, produceert je lichaam ongeveer 10.000 tot 25.000 I.E. vitamine D (het teveel aan D wordt meteen weer afgebroken door de zon). Zoveel heb je niet nodig en bakken is bovendien funest voor de huid. Michael Holick geeft in zijn boek The UV Advantage de volgende tip:
Bepaal hoe lang het duurt voor je onbeschermde huid in de volle zon lichtrood begint te kleuren, dat wil zeggen de eerste tekenen van verbranden begint te vertonen. Stel je benen en armen een kwart van deze tijd aan de zon bloot. Daardoor produceert je lichaam ruim 800 tot 1000 I.E. vitamine D. Drie keer per week herhalen.
Terwijl je voor een betere gezondheid af en toe onbeschermd de zon in moet, dien je uit ijdelheidsmotieven je gezicht, hals en handen in te smeren met een beschermingsfactor. Die plekken incasseren gedurende je hele leven relatief veel zonlicht, terwijl je juist daar rimpelvorming wilt vermijden.
In de winter en de herfst houden de grijze Hollandse luchten vrijwel alle UVB-straling tegen, maar UVA-straling dringt zelfs door het dikste wolkendek heen. Smeer daarom in de winter en herfst je handen, hals en gezicht in met een crème die – zoals de meeste gezichtscrèmes – een UVA-filter bevat. In de lente en de zomer schakel je over op een crème met een zo hoog mogelijk (minimaal SPF 15) UVA- en UVB-filter.
Zonnebank ja of nee?
In het maartnummer 2005 van het wetenschappelijke vakblad Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention, werd de conclusie van een grote studie gepubliceerd: ‘De uitkomsten geven een significant toegenomen risico op melanoom door blootstelling aan zonnehemel of zonnelamp.’ De intensiteit van de zonnebanken komt overeen met die van de zon middenin de zomer in een vakantieland. Onder een zonnebank liggen is dus minstens zo gevaarlijk als in de vakantiezon liggen zonder UV-bescherming. Je huid veroudert ervan en je vergroot je kans op huidkanker. Dus ga je onder de zonnebank? Doe het dan met mate, net als met de echte zon.
En, besef dat er betere manieren zijn om een gezond kleurtje te krijgen. Dat er goede crèmes zijn die je huid een kleurtje geven wist je al, maar wat dacht je van het effect van voeding en lichaamsbeweging? Engelse wetenschappers keken voor de afwisseling eens niet naar het aantal rimpels in de huid van proefpersonen, maar naar de kleur. Mensen die er in de ogen van anderen gezond uitzagen, hadden een betere doorbloeding van de gezichtshuid. Dat hing op zijn beurt samen met niet roken en regelmatig bewegen. Maar ook een oranjeachtige huidskleur werd geïnterpreteerd als gezond en aantrekkelijk. Die kleur kan het gevolg zijn van matig zonnen, maar ook van het eten van veel carotenoïden (waarvan lycopeen er een is). ‘In het Westen denken we vaak dat zonnebaden de beste manier is om een aantrekkelijke huidskleur te krijgen, maar een gezonde lifestyle in combinatie met een gezond dieet, zou in feite weleens beter kunnen zijn,’ vertelt studieleider Ian Stephen in het persbericht dat zijn studie begeleidde.
Wat zit er in huidproducten?
Laten we eens een crème analyseren. Hier vind je de ingrediënten van een product van de Engelse drogisterijgigant Boots waarop in 2009 een ware run ontstond, omdat een wetenschappelijk onderzoek ‘onomstotelijk’ had vastgesteld dat het werkte om rimpels te verminderen. Of dat onderzoek echt zo onafhankelijk was, valt te betwijfelen. Boots, eigenaar van het merk, betaalde ervoor… Veel van de ingrediënten in dit product vind je ook terug in andere crèmes, serums en lotions. Lees en huiver!
Cyclopentasiloxane - synthetische emulgator op basis van siliconen, die ervoor zorgt dat het product makkelijk uitsmeert
Aqua - water
Butylene glycol - oplosmiddel, gaat tevens bevriezing tegen. Antivries(!)
Dimethicone crosspolymer - synthetisch bindmiddel, zorgt ervoor dat het serum stevigheid krijgt, en dat alle ingredienten gemengd blijven
Cyclohexasiloxane - synthetische emulgator op basis van siliconen, die ervoor zorgt dat het product makkelijk uitsmeert
Glycerine - natuurlijk bestanddeel van vetten, houdt vocht vast in de huid
Arabinogalactan - natuurlijk bestanddeel van arabische gom, verdikker
Sodium ascorbyl phosphate - stabiele vorm van vitamine C, werkt als antioxidant zowel op de huid, als om bederf in het potje tegen te gaan.
Magnesium sulphate - mineraalzout, vulmiddel, kan vocht onttrekken aan de huid(!)
Dimethicone copolyol - synthetische emulgator op basis van siliconen, die ervoor zorgt dat het product makkelijk uitsmeert
Phenoxyethanol - synthetisch conserveermiddel
Sodium PCA - synthetische emulgator en bevochtiger, zorgt dat waterafstotende ingrediënten goed mengen
Cetyl PEG/PPG-10/1 dimethicone - synthetische emulgator op basis van siliconen, die ervoor zorgt dat het product makkelijk uitsmeert
Hexyl laurate - synthetische emulgator op basis van natuurlijk vetzuur
Polyglyceryl-4 isosterarate - synthetische emulgator op basis natuurlijk vetzuur
Retinyl palmitate - synthetische, stabiele vorm van vitamine A, wordt in de huid omgezet in retinol
Medicago sativa (Alfalfa) extract - extract van alfalfa, geen werking op huid bekend
Methylparaben, Butylparaben, Ethylparaben, Propylparaben, Isobutylparaben -synthetische conserveermiddelen tegen bacteriën en schimmels
Carbomer - synthetisch polymeer dat helpt om een gel te vormen
Propylene glycol - synthetisch polymeer dat water vasthoudt op/in de huid
Lupinus albus seed extract - lupinezaad extract, mogelijk ontstekingsremmend
Polysorbate 20 - synthetische emulgator
Panax ginseng root extract - extract van ginseng, misschien enig antirimpel effect
Morus alba leaf extract - moerbeiblad extract, mogelijk zwak blekend effect op pigmentvlekken.
Tocopherol, vitamine E, antioxidant, tevens conserveermiddel voor vette substanties
Palmitoyl oligopeptide, Palmitoyl tetrapeptide-7 - synthetische collageenfragmenten waarvan men claimt dat het collageenproductie stimuleert.
Dit product bevat voornamelijk ingrediënten die van nature niet op je huid voorkomen. Ze zijn overigens allemaal getest op veiligheid, dus je hoeft er ook niet meteen wakker van te liggen. Maar je brengt veel huidvreemde stoffen aan, terwijl je de huid alleen maar wilt voorzien van een vetlaagje en antioxidanten zoals vitamine A. De collageenbestanddelen dringen helemaal niet door tot de plek waar ze hun werk zouden kunnen doen. En de rest is overbodig en geeft kans op irritaties…
3. Blijf op gezond gewicht
Catherine Deneuve sprak ware woorden toen ze zei: ‘Vanaf een bepaalde leeftijd moet een vrouw kiezen tussen haar gezicht en haar achterwerk’. Wat ze bedoelde is dat vrouwen die mager zijn, over het algemeen sterker tekenen in hun gezicht dan vrouwen die iets zwaarder zijn. Voorbij de leeftijd van veertig jaar treedt dat effect duidelijk op, liet de eerder genoemde tweelingstudie zien. Onder die leeftijdsgrens lijk je ouder als je wat zwaarder bent, daarboven zie je er jonger uit als je iets voller bent, melden de onderzoekers. Mogelijk speelt het diepe wangvet (zie kader Rimpelvorming verklaard) een rol, maar eigenlijk zorgt alle onderhuidse vet voor een iets jeugdiger uiterlijk.
4. Voed je huid van binnenuit
Als je denkt dat je huid voeden een kwestie is van ‘natuurlijke’ crèmes gebruiken die avocado, groene thee, haver of kaviaar bevatten, kun je beter je geld besparen en deze producten vaker op je menu zetten. De Food Habits in Later Life Study, waarin de voedingsgewoonten van tweeduizend Zweden, Australiërs, Grieken, Chinezen en Japanners van zeventig jaar en ouder zijn onderzocht, liet dit zien. De huid van de proefpersonen werd onder de loep genomen en gecontroleerd op rimpels en schade die zonlicht in de loop van een lang leven had aangericht. Na een hoop rekenwerk stelden de onderzoekers vast dat mensen die veel olijfolie, peulvruchten, vis, groenten en granen hadden geconsumeerd, op hun oude dag de minste zonneschade hadden opgelopen. Een hoge inname van suiker, vlees en zuivel bleek juist slecht voor de huid.
Onderzoekers van Unilever analyseerden wat vierduizend middelbare vrouwen gedurende hun leven hadden gegeten. Ook keken ze naar de hoeveelheid rimpels, de dikte en de droogte van de huid. Daaruit bleek dat koolhydraten en vetten je kans op rimpels vergroten. Voor elke vijftig gram koolhydraten die je meer eet, krijg je 36 procent meer rimpels, voor elke 17 gram vet, krijg je 28 procent meer rimpels. Maar als je veel eiwitten neemt, blijft je huid juist jong. Daarnaast rolde vitamine C-rijke voeding (citrusvruchten, kool, paprika, kiwi) ook uit de bus als een geweldige huidbeschermer, net als linolzuur.
Sommige stoffen in de voeding werken als een zonnefilter van binnenuit. Vitamine E en C zijn wat dat betreft goed onderzocht. Mensen die hier voldoende van binnenkrijgen zijn beter beschermd tegen photo-aging. Maar eigenlijk helpen alle antioxidanten die doordringen tot de huid om te beschermen tegen de schadelijke inwerking van UV-straling en dus tegen veroudering. In het boekje Wie mooi wil zijn moet slim eten (Uitgeverij Gottmer) beschrijft Hanny er een aantal die vooral in gekleurde groenten en fruit zitten.
Drie voorbeelden die we je niet willen onthouden: lycopeen dat in tomaten zit, blijkt een krachtig antigif tegen huidveroudering. Mensen die veel tomaten consumeren, verbranden 33 procent minder snel dan mensen die geen tomaten consumeren. Ook blijkt dat hun huid meer van het stofje pro-collageen bevat, de voorloper van collageen, dat de huid elastisch houdt en waarvan in de verouderende huid steeds minder aanwezig is. Dat laatste betekent volgens de onderzoekers die dit ontdekten, dat lycopeen in staat is de huidveroudering een stukje om te keren. Proefpersonen bereikten dit resultaat al met 55 gram tomatenpasta per dag, gedurende twaalf weken.
Ellaginezuur dat in frambozen en bessen zit, kan de afbraak van collageen door UV-straling voorkomen. Een leuke bijkomstigheid is dat kleurige, antioxidantrijke levensmiddelen ook nog eens zorgen dat je een gezondere uitstraling hebt, zoals je net hebt kunnen lezen.
Groene thee is al een aantal keren de revue gepasseerd. Maar als leverancier van krachtige antioxidanten voor de huid, mag deze godinnendrank beslist niet ontbreken. De epicathechinen waar groene thee rijk aan is, hebben in het laboratorium laten zien dat ze huidcellen beschermen tegen de schadelijke invloed van UV-straling en zo huidkanker en huidveroudering helpen voorkomen.
Eiwitrijke voeding gaat ook huidveroudering tegen, blijkt uit diverse studies. Eiwitten verschaffen je huid namelijk de bouwstoffen van collageen. Bovendien leveren ze de grondstoffen waarvan hormonen worden gemaakt die betrokken zijn bij de aanmaak van collageenvezels.
De beauty-industrie begint lucht te krijgen van het feit dat de beste anti-aging strategie voor de huid weleens het eten van beschermende ingrediënten zou kunnen zijn, in plaats van het smeren ervan. Een reeks functional foods staat te trappelen om de competitie aan te gaan met de vele huidcrèmes. Zuivelgigant Danone lanceerde twee jaar geleden Essensis beauty yoghurt, maar haalde het ook al weer uit de schappen wegens gebrek aan succes. Jack Klijn kwam met Beautynotenmix en Yaghua verkoopt Beauty juice. Het gaat om een commerciële hype en het is de vraag of deze producten daadwerkelijk iets voor je schoonheid doen. Wij houden het erop dat eten volgens Leefregel 4 het beste is voor je binnen- én buitenkant.
5. Neem je supplementen
Ook vitaminepillen beschermen je huid tegen de zon. Proefpersonen die tijdens een onderzoek aan de Ludwig-Maximilian Universiteit te München dagelijks 2 g vitamine C en 1000 I.E. vitamine E slikten, verbrandden minder snel in de zon. Tijdens een studie aan de universiteit van Leiden bleken proefpersonen die drie maanden lang 4 g EPA (visolie) per dag hadden geslikt, beter tegen de zon te kunnen. Het beschermende effect van deze en andere supplementen is in talloze andere onderzoeken bevestigd. Als je dus eet en slikt volgens de richtlijnen van de leefregels 4 en 5, verbrand je minder snel en blijft je huid langer gezond en glad. Er zijn twee supplementen die specifiek interessant zijn om veroudering van de huid tegen te gaan.
N-acetyl-D-glucosamine
Deze stof komt voor in zuivel en in schaaldieren. Het is een bouwsteen voor hyaluronzuur – dat is een glucosamineglycan, een stof die het bindweefsel zijn stevigheid bezorgt. De hoeveelheid hyaluronzuur in de huid neemt af naarmate je ouder wordt. Veel cosmeticamerken spelen daarop in door het goedje in hun crèmes te stoppen, maar de kans dat er ook maar één molecuul van buitenaf je huid binnendringt is nihil. Gert Schuitenmaker: ‘Het slikken van N-acetyl-D-glucosamine heeft echter wel zin. Een dosis van 1000 mg per dag heeft laten zien dat het helpt om vocht te binden in de huid, waardoor rimpels vervagen. Deze effecten waren al meetbaar na dertig dagen slikken.’
Soja-isoflavonen
Een supplement met soja-isoflavonen bleek tijdens een proef in staat het aantal fijne rimpeltjes bij de ooghoeken te verminderen. Ook maakte het de huid elastischer, bij de twaalf vrouwen van veertig jaar die het middel gebruikten. Bij twaalf vrouwen die een placebopilletje kregen, gebeurde niets. Waarschijnlijk hebben soja-isoflavonen deze werking omdat ze in het lichaam hechten aan de receptoren voor oestradiol en zo het effect van oestradiol een beetje nabootsen. Een van de effecten van oestradiol is dat je er een mooiere huid van krijgt (zie de volgende paragraaf). Isoflavonen zitten ook in sommige cosmetica. Je profiteert overigens ook van dit effect als je regelmatig sojaproducten eet.
6. Houd je hormonen in balans
Niets is zo duidelijk in staat om je huid van binnenuit te verjongen als een jeugdige hormoonhuishouding. Toen artsen vrouwen in de menopauze begonnen te behandelen met oestrogenen, viel één bijwerking meteen ontzettend op: de vrouwen kregen een veel betere en jeugdiger huid. Hoe hormonen dat doen is nog steeds onderwerp van onderzoek, maar vast staat dat oestrogenen de aanmaak van collageen en vochtbindende stoffen weer op gang helpen. Ook wordt de ingezakte talgproductie aangezwengeld. Dat alles bij elkaar zorgt ervoor dat rimpels verminderen. Een doorsnee van de huid van vrouwen die twee tot tien jaar conventionele hormoontherapie hadden gevolgd, liet zien dat de hoeveelheid collageen in hun huid gemiddeld 48 procent groter was dan in de huid van een groep vergelijkbare vrouwen die geen hormoontherapie hadden gevolgd.
Niet alleen oestrogeen, maar ook andere hormonen beïnvloeden de huid. Volgens esthetisch arts en hormoonspecialist Paul Musarella is de huid zelfs ‘een boek waarin je als anti-aging arts kunt lezen met welke hormonale problemen de patiënt kampt’ (zie kader Wat doe je tegen…). Wat je verder over hormonen en hormoontherapie moet weten, staat in Leefregel 6.
7. Kies de juiste crèmes
Houden de potjes en tubes met high techhuidverzorgingsproducten die je toilettafel bevolken ook maar één rimpel tegen? Laten we beginnen met het duurste cosmetica product ooit, La Mer van Estee Lauder dat zo’n 115 euro kost per 30 ml. Het recept (en het merk) is door Estee Lauder in 1996 gekocht van Max Huber, een NASA-fysicus die zijn brandwonden behandelde met het door hem zelf ontwikkelde smeerseltje. Een laagje La Mer maakt je huid beslist glad. Maar dat doet een goedkopere crème van Nivea ook.
Vergelijk je huid met een stukje leer. Als je dat insmeert met bijenwas, voelt het ook soepeler en gladder aan. Maar dat wil niet zeggen dat de inwendige verouderingsprocessen zijn stopgezet. Wel dat je de zichtbare kenmerken van veroudering hebt verzacht. Bij de volgende wasbeurt, zul je dat opnieuw moeten doen.
De opperhuid vormt een stevige bescherming tegen het binnendringen van ongewenste indringers zoals bacteriën, virussen en stoffen die niet in je lichaam thuishoren. Het talg helpt hierbij, omdat het een vet en dus waterafstotend laagje vormt. Daarom is de claim van veel cosmetische producten dat ze de huid voeden, verjongen of wat dan ook, klinkklare onzin. De meeste bestanddelen komen helemaal niet door de opperhuid heen. En dat is maar goed ook, want er zitten soms ingrediënten bij die je beslist niet in je lichaam wilt hebben.
Er zijn meestal speciale transportstoffen nodig om actieve bestanddelen door de opperhuid heen naar de diepere lagen te brengen. Medicinale zalf bevat dit soort stoffen soms. Veel commerciële crèmes echter niet, mede omdat het simpelweg niet toegestaan is om zomaar allerlei stoffen op de markt te brengen die de opperhuid passeren.
Het belangrijkste dat vrijwel alle crèmes wél doen, is invetten en hydrateren. ‘Als er te weinig vocht in de huid zit, ziet die er droog uit en zijn rimpels beter zichtbaar omdat ze dieper worden,’ legt Jetske Ultee uit. Als je ouder wordt, nemen de talgklieren in aantal af en droogt de huid sneller uit. De vettige bestanddelen in de crème kunnen de beschermende werking van talg voor een deel overnemen. Een goede crème bedekt de huid daarom met een dun laagje vet. Je huid ziet er dan voller uit en de barrièrefunctie van de huid blijft beter intact. En water verdampt nu minder snel uit de huid.
Daarnaast bevat een ‘hydraterende’ crème stofjes die als een spons vocht opnemen en vasthouden, waardoor de huid minder vocht verliest. Hyaluronzuur doet dat bijvoorbeeld.
Hydrateren heeft zonder twijfel een sterk cosmetisch effect. De buitenste huidlaag – de opperhuid – bestaat uit dode hoorncellen. In een droge huid liggen die niet meer keurig in het gelid, maar klonteren ze in ongeregelde klompjes samen. De huid reflecteert het licht anders en gaat er dof, grof, kortom ouder uitzien. Door ervoor te zorgen dat de opperhuid vochtiger wordt, schikken de hoorncellen zich tijdelijk in een regelmatig patroon en wordt het licht gunstiger gereflecteerd. De huid lijkt na het smeren meteen gladder.
‘Invetten en hydrateren zijn de basisprincipes van de meeste crèmes die zeggen dat je er binnen twee dagen minder rimpelig uitziet,’ vertelt Ultee. ‘Maar dat kan natuurlijk geen permanent effect zijn. Deze stoffen komen niet verder dan de opperhuid, het bovenste laagje van de huid. En dat is maar goed ook, want anders komen we op het niveau van medicijnen.’ Een crème die hydrateert en een laagje vet levert, hoeft beslist geen 200 euro per potje te kosten. En bij elke wasbeurt spoel je deze vetlaag weer af, dus het effect is beslist niet diepgaand of permanent. Je moet blijven smeren.
Crèmes bevatten verder vaak allerlei kunstmatige stoffen uit de aardolie-industrie, alcohol, conserveermiddelen en een handvol actieve ingrediënten die de huid zouden moeten ‘voeden’ en ‘verjongen’. Sla er een willekeurig damesblad op na en je staat versteld van de mogelijkheden uit het dermatologisch laboratorium. Het onderhuidse collageen zou opnieuw worden opgebouwd. Monocapsules, nanosomen en liposomen moeten de actieve stoffen rechtstreeks richting huidcellen transporteren. Maar bovenal moet het jou de indruk geven dat het gaat om high tech-producten waarvoor je veel geld voor over moet hebben. Meestal zijn de prachtige claims gebakken lucht.
Dat wil ook weer niet zeggen dat het allemaal troep is. ‘Er zijn een paar stoffen die wél enig antiverouderingseffect hebben op de huid. Met name de antioxidanten beschermen je huid,’ benadrukt Jetske Ultee. Vitamine A, C, E, selenium, zink, coenzym Q10, thee-polifenolen en soja-isoflavonen kunnen waarschijnlijk verjongingsprocessen in de huid op gang brengen. Het probleem zit hem meer in ingrediënten die in het gunstigste geval niets doen, maar die in het ongunstigste geval schadelijk zijn en dus een gevaar vormen voor je houdbaarheid. Aan het eind van deze paragraaf vind je een checklist met punten waar je op moet letten bij de aankoop van crèmes.
Meet het verjongende effect van je crème
Sommige specialisten beschikken over apparatuur waarmee zij een skin ageing scan-analyse (SAS-analyse) kunnen maken. Daarbij worden op gestandaardiseerde wijze UV-opnamen gemaakt van de huid. Je steekt je hoofd in een apparaat, legt je kin op een steun en er volgen twee flitsen.
Het licht dringt tot 1 mm in de huid door. Met behulp van speciale software worden binnen een begrensd deel van het gezicht de aanwezige rimpels, vlekjes, bacteriën, putjes en zonbeschadigingen gelokaliseerd en wordt de gladheid van de huid berekend. De procedure levert confronterende beelden op, omdat onderhuidse beschadigingen zichtbaar worden gemaakt die op termijn gevolgen zullen krijgen voor het uiterlijk. Op basis van de gruwelfoto kan een dermatoloog een gericht behandeladvies geven. Enige tijd na de behandeling kunnen nieuwe opnamen worden gemaakt, waarop weer een SAS-analyse wordt uitgevoerd. De gegevens van de beide metingen worden met elkaar vergeleken, zodat inzicht wordt verkregen in het effect van de behandeling. Een SAS-analyse kost ongeveer 40 euro. Bij een voor- en nameting komt dat op 80 euro. Voor meer informatie: info@intermedica.nl.
Maar eerst willen we ingaan op het stofje dat tot nu toe het beste heeft laten zien dat het veroudering daadwerkelijk tegengaat en dat - hoe paradoxaal - in geen enkele commerciële crème zit.
Het beste anti-rimpelwapen
Er is een goedkoop, eenvoudig en effectief anti-rimpelwapen dat gegarandeerd werkt: een door de apotheker bereide zalf met vitamineA-zuur – onder specialisten beter bekend als tretinoïne. Deze zalf wordt al ruim een halve eeuw voorgeschreven bij acne vulgaris (puistjes), met als bekende ‘bijwerking’ het gladder, dikker en soepeler worden van de huid. Vitamine-A-zuur dringt zonder hulp van transportstoffen in voldoende mate door tot in diepere huidlagen. Daar ontplooit het een verjongende werking die in vele honderden studies is aangetoond.
Vitamine-A-zuur steekt volgens hoogleraar dermatologie professor Martino Neumann qua wetenschappelijke bewijskracht boven alle andere anti-rimpelcrèmes uit ‘als een wolkenkrabber boven een kerktoren’. Neumann en de dermatoloog/onderzoeker dr. Michael Kockeart noemen vitamine-A-zuur in een wetenschappelijk artikel (Journal of Drugs in Dermatology, 2003) ‘het best bestudeerde lokale geneesmiddel tegen huidveroudering, zowel in klinische als in laboratoriumonderzoeken.’
Vitamine A-zuur is vooral effectief tegen fijne rimpels, grove huidtextuur en vlekkerige pigmentatie: ‘Het zachter worden van de huid is de eerste opvallende verbetering. Fijne rimpels verdwijnen na drie tot vier maanden en na een jaar wordt de vermindering van de vlekkerige hyperpigmentatie zichtbaar.’
De opperhuid – de buitenste huidlaag – bestaat uit twee delen: een dode laag met hoorncellen en een levende kiemcellenlaag, waar hoorncellen en pigment worden geproduceerd. In een verouderende huid wordt de laag dode hoorncellen dikker, terwijl de levende laag slinkt. Vitamine-A-zuur keert dit proces om: de laag dode hoorncellen wordt dunner, terwijl de kiemcellenlaag verdikt.
Dieper in de huid – in de lederhuid – remt vitamine-A-zuur de aanmaak van enzymen die collageen en elastine afbreken. Tegelijkertijd wordt er meer nieuw collageen en elastine aangemaakt. Het resultaat is een sterke toename van deze eiwitten, die de huid stevig en soepel maken. Tijdens een Amerikaanse studie waarbij de zonbeschadigde huid van proefpersonen tien tot twaalf weken met vitamine-A-zuur werd behandeld, vermeerderden de collageenvezels met 80 procent.
Ten slotte kan vitamine-A-zuur actinische keratosen – afwijkingen in de huid die worden beschouwd als voorlopers van kanker – terugdringen en werkt het waarschijnlijk preventief tegen huidkanker.
Sterke nagels
Goed, in je actieplan voor een eeuwige jeugd zullen nagels misschien geen koppositie innemen. Zelfs als je lelijke brokkelnagels hebt, is dat met lak en harsnagels makkelijk te verbloemen. Natuurlijk zal de conditie van je nagels profiteren van de leefregels in dit boek. Wil je nog meer voor je nagels doen, neem dan extra biotine en silicium. Daarvan is onomstotelijk vastgesteld dat je er sterke en harde nagels van krijgt. Brosse en breekbare nagels horen met 2.5 mg biotine en 10 mg silicium per dag definitief tot het verleden. Je krijgt ook biotine binnen als je orgaanvlees, eidooier en vis consumeert.
Waarom staat dit huidelixer niet al sinds een halve eeuw op de plank van alle 30-plusvrouwen? Omdat vitamine-A-zuur huidirritaties kan veroorzaken, valt het onder de geneesmiddelenwet en mag het niet in cosmetica worden verwerkt. Het nadeel van huidirritaties is echter eenvoudig te omzeilen door de huid langzaam aan het middel te laten wennen.
Vraag je huisarts een recept voor een crème met 0,025 procent tretinoïne. Breng dit elke avond dun op je gezicht aan. Schakel bij schilfering en roodheid terug naar twee keer per week. Daarna langzaam opvoeren tot elke avond. In principe is deze crème in staat je huid te verjongen. Maar als je huid hieraan gewend is geraakt en meer aankan, stap je over op een krachtigere crème met 0,05 procent tretinoïne. De dagelijkse toepassing moet één jaar worden volgehouden. Daarna kun je met twee- of driemaal per week volstaan om het effect te behouden of verder te verbeteren.
Er zijn aanwijzingen dat retinol dat in een aantal commerciële crèmes zit, in mindere mate hetzelfde effect heeft. Maar waarom zou je veel geld uitgeven voor een slap aftrekel, als je the real thing voordeliger kunt krijgen via de apotheek?
Als je cosmetica koopt…
Neem fruitzuren
Nog geen vijftien jaar geleden was alfa hydroxy acid (AHA) hét mode-ingrediënt in een lange lijst beautyproducten. AHA is een overkoepelende term voor fruitzuren, een groep stoffen die bestaat uit onder andere appelzuur (malic acid), melkzuur (lactic acid), citroenzuur (citric acid), wijnsteenzuur (tartaric acid) en glycolzuur (glycolic acid).
Het is nu een beetje stil rondom de fruitzuren. Ze duiken eigenlijk alleen nog op in producten die een peelende werking hebben. Dat is jammer, want de AHA’s werden juist zo populair omdat wetenschappelijk vaststond dat ze ook verjongende effecten hadden op de huid. Volgens Jetske Ultee kunnen deze fruitzuren in concentraties groter dan 15 procent de vorming van collageen en elastine stimuleren. ‘Bij een onderzoek van Yale Medical School is aangetoond dat het aanbrengen van glycolzuur gedurende zeven dagen voor blootstelling aan de zon, roodheid en ontsteking met 16 procent vermindert,’ vertelt ze. ‘Het vermoeden is dat glycolzuur de actie van antioxidanten in de huid versterkt. Deze hoge concentraties kun je echter alleen toepassen onder supervisie van een huidarts, want ze dringen in tegenstelling tot de meeste andere ingrediënten wél door de opperhuid. De lagere percentages doen niets, behalve vocht vasthouden.’
Hoewel glycolzuur en andere fruitzuren uitstekende ingrediënten zijn, moet je wel op een aantal zaken letten, meent Ultee. ‘Glycolzuur werkt volgens het principe van het exfoliëren (chemisch peelen) waardoor de huid er stralend gaat uitzien. Maar het kan de huid ook irriteren en de bescherming kapot maken. Het is verstandig het gebruik langzaam op te bouwen. Met het gebruik van glycolzuur wordt je huid gevoeliger voor zonlicht. Dit komt door het verwijderen van dode huidcellen, waardoor het de bovenste huidlaag dunner wordt. Beschermen tegen zonlicht wordt dus nog belangrijker.’
Eerst smeren, dan snijden
Als je huid dankzij een zondige leefwijze de structuur van een oude krant heeft, ben je aangewezen op het grovere werk. Fijne rimpels vervagen met behulp van een goede crème, maar diepe ‘mimiekplooien’ zijn alleen chirurgisch aan te pakken. Ben je aangewezen op snijden, opvullen en oprekken begin dan ruim voordat je naar de snijtafel gaat met het smeren van een goede anti-rimpelcrème. Je huid wordt dan dikker en gladder, met als gevolg dat het eindresultaat van de operatie beter zal zijn.
In hoge concentraties worden fruitzuren gebruikt als chemische peeling en ook in veel acnéproducten vind je ze terug. Maar als je goed zoekt, zijn er nog wel producten te vinden die het in lagere concentraties bevatten. Al moet je daar volgens Ultee dus niet te veel van verwachten.
Koop pompjes, tubes of ampullen
De Amerikaanse cosmeticadeskundige Paula Begoun meent dat de potjes waarin crèmes verpakt worden een groot probleem zijn. Zelfs alle conserveringsmiddelen die erin zitten, kunnen bij elkaar niet voorkomen dat de kwaliteit van de ingrediënten achteruit holt, vertelde ze in een interview in de Volkskrant. ‘De goede ingrediënten die de laatste tijd worden gebruikt, houden niet van lucht. Elke keer dat je een potje opendoet, komt er lucht in. Als je je vinger erin steekt, komen er nog eens bacterien bij. Dat is geen geheim; de hele industrie weet het. Maar een tube of pompflesje ziet er veel minder chic uit dan een potje, dus zit bijna alles in potjes.’
Check of je allergisch bent
Cosmetica bevat zo’n ratjetoe van ingrediënten dat huidallergie erg veel voorkomt. Zelfs hypoallergene cosmetica is wat dat betreft niet veilig, want net als je voor melk allergisch kunt zijn, of voor tarwe, kan er altijd wel een stofje inzitten waar je lichaam op reageert. Als de concentratie van een ingrediënt heel erg laag is, hoeft een cosmeticafabrikant dit niet op het potje te vermelden. Dan heb je pech als jij daar toevallig zo sterk allergisch voor bent dat je er toch nog op reageert. Jetske Ultee: ‘Met name bij parfums is dit een groot probleem, omdat daar niet vermeld hoeft te worden wat er in zit. 50 tot 60 procent van de mensen heeft regelmatig last van cosmetische producten. Dan heb ik het niet alleen over allergie, maar ook over irritatie, overgevoeligheid en verkeerd gebruik.’
Maak je niet te druk om parabenen
Parabenen zijn kunstmatige conserveermiddelen met een schimmeldodende en bacteriedodende werking. Je kunt bijna geen potje opendraaien waar het niet inzit. In 2004 is er een studie gepubliceerd waarin parabenen werden aangetroffen in tumorweefsel van vrouwen met borstkanker. Meteen barstte de discussie tussen toxicologen los. Tot dan toe dacht men dat parabenen in het lichaam snel werden afgebroken. Maar dat parabenen borstkanker bevorderen of veroorzaken is met die studie beslist niet aangetoond.
In 2008 publiceerden toxicologen nogmaals een groot overzicht waarin ze duidelijk maakten dat parabenen volkomen veilig zijn. Volgens Jetske Ultee is het een lastig onderwerp. ‘Mensen die er verstand van hebben, bestempelen de parabenen als veilig. Ze worden ook in voeding gebruikt, dus de parabenen die in het borstweefsel gevonden zijn, kunnen zo ook zijn binnengekomen. Parabenen hebben een licht oestrogene werking, waardoor ze affiniteit hebben met borstweefsel. Hetzelfde geldt echter voor veel natuurlijke stoffen. Ze worden in heel erg lage concentraties gebruikt. Anderzijds, als je dagelijks vaak smeert, kun je er toch veel van binnenkrijgen. Maar ze worden al heel lang gebruikt en ze geven een laag risico op allergie, wat je van veel natuurlijke stoffen niet kunt zeggen.’
Wat doe je tegen…
… een droge huid
Volgens anti-aging-arts Paul Musarella kan een tekort aan schildklierhormoon, oestrogeen of testosteron ervoor zorgen dat je last krijgt van een droge huid. Suppletie met bio-identieke hormonen heeft dan erg veel effect.
…wallen
Tegen wallen die niet weggaan na een nacht goed slapen, is geen crème opgewassen. Geen wonder, volgens Paul Musarella ligt de oorzaak - mits je niet een allergie hebt, teveel alcohol drinkt, blowt of een nachtleven leidt - soms bij een tekort aan bepaalde hormonen. ‘Wallen die zich vooral ’s ochtends vertonen, wijzen op een trage schildklier. Een fruitmaaltijd per dag verbetert de effectiviteit van de schildklierhormonen. Mijd melkproducten, die vertragen de schildklieractiviteit. Permanente wallen die samengaan met een opgeblazen gevoel, zijn vaak het gevolg van een slechte spijsvertering. Via een tekort aan enzymen zoals lactase of een glutenintolerantie. Dan is de beste remedie: uitzoeken welke levensmiddelen je niet verdraagt, die laten staan en voldoende water drinken.'
…hangende oogleden
Bij hangende oogleden is de huid boven de ogen slap geworden. Dat is deels een erfelijke kwestie, maar volgens Musarella speelt ook een tekort aan groeihormoon en testosteron. ‘Een gebrek aan deze hormonen maakt de spieren slapper. Als het gaat om vetophoping en of een teveel aan huid dan is dat alleen te verhelpen met chirurgie.’ Voer de natuurlijke groeihormoonproductie op door voor het slapengaan 7-12 g arginine in te nemen.
…acne
Veel vrouwen houden tot voorbij de veertig last van puistjes in de dagen voor de menstruatie. Crèmes met fruitzuur kunnen helpen. ‘Ook van essentiële vetzuren (visolie of gammalinoleenzuur) is bekend dat ze premenstruele acne en PMS verminderen. Net als magnesium en vitamine B6. Werkt dit niet, dan helpt extra progesteron van de 9e tot de 24e dag van de cyclus,’ aldus Musarella. 'Als je last hebt van acne de hele maand door, dan is een behandeling met hormonen de oplossing. Door aanvullen met progesteron en oestrogeen kunnen we de balans met de mannelijke hormonen DHEA en testosteron herstellen. Blijft de invloed van deze androgenen te hoog, dan is het ook nog mogelijk Androcur voor te schrijven.’
…zwangerschapsvlekken
Als de bijnieren zwak zijn door stress, produceert de hypofyse grote hoeveelheden adrenocorticotroop hormoon (ACTH) om ze te prikkelen. Een bijwerking zijn bruine pigmentvlekken op gezicht, handen en andere lichaamsdelen (chloasma of melasma). Ook bij zwangerschap kan dit ontstaan. Musarella: ‘Als stress de oorzaak is, kan een arts cortisol voorschrijven in een fysiologische dosis van 5 tot 30 mg per dag.’
…levervlekken
Deze vlekken (lentigo) verschijnen op middelbare leeftijd als gevolg van blootstelling aan de zon in vroegere jaren, waardoor pigmentcellen te veel pigment zijn gaan produceren. De vlekken zijn het beste te verhelpen met lasertherapie of stikstofbehandeling. Jetske Ultee: ‘Als de pigmentatie alleen in de bovenste huidlaag zit, kan een crème met hydroquinon helpen. Die moet door een arts worden voorgeschreven. Heel belangrijk is weer om UV-straling te voorkomen.’
…diepe plooien
Als je diepe plooien hebt in je wangen, naast de neus, kan dit volgens Musarella wijzen op een tekort aan verschillende hormonen. ‘Het kan gaan om een tekort aan groeihormoon of testosteron. Dan worden de spieren en het bindweefsel slapper. Daarnaast speelt het wangvet een rol, dat verdwijnt naarmate je ouder wordt. Aan dat laatste is niet zoveel te doen. Testosteron verstevigt de spieren en groeihormoon verbetert de hydratatie.’
Verder kan een tekort spelen aan cortisol. ‘Als het immuunsysteem continue onder druk staat door stress of een allergie bijvoorbeeld, dan raken de bijnieren uitgeput en is de productie van cortisol te laag.’ Aanvullen van deze hormonen kun je niet op eigen houtje. Bezoek een gespecialiseerde anti-agingarts.
Kortom, maak je niet al te druk om parabenen in je cosmetische producten.
Zeg nee tegen nano
High tech crèmes voeren tegenwoordig nanosomen, nanoparticles of andere fantasienamen op basis van het woord ‘nano’. Het idee is dat op nanoschaal (heel erg klein, de orde van grote van lichaamscellen) ingrediënten de huid in worden geholpen die je er met een gewone crème niet inkrijgt. Jetske Ultee: ‘In theorie kunnen nanodeeltjes dieper in de huid dringen en daar geweldige dingen doen doordat ze medicijnen de huid in zouden kunnen loodsen. Maar ik geloof eerlijk gezegd niet dat die crèmes daadwerkelijk nanotechnologie bevatten. Veel termen worden te pas en te onpas gebruikt. Maar omdat er veel regelgeving is, kan nanotechnologie helemaal niet zomaar gebruikt worden. Er zijn stoffen die wel worden opgenomen door de huid, zoals een deel van de zonnefilters. Maar waarom zouden we dat willen? Ik zie echt het risico van nanotechnologie in. Laten we bij ingrediënten blijven waar we veel ervaring mee hebben. Ook de Amerikaanse organisatie Campaign for Safe Cosmetics zegt dat de veiligheidsaspecten van nanotechnologie onvoldoende zijn onderzocht en raadt daarom het gebruik ervan af.
Kies biologisch
Veel producten claimen dat de ingrediënten 100 procent natuurlijk zijn, terwijl ze stijf staan van de synthetische verbindingen uit de petrochemische industrie. Die zijn soms wel afgeleid van bijvoorbeeld natuurlijke vetten, maar ze hebben toch een chemische bewerking ondergaan. Dat maakt ze niet meteen levensgevaarlijk, maar ‘natuurlijk’ zijn ze beslist niet.
Crèmes die de claim ‘natuurlijk’ waarmaken vind je in de biologische winkel. Een aantal producten voldoen aan de regels van de BDIH, een Duits keurmerk voor natuurcosmetica, en NaTrue, een internationaal keurmerk voor natuurcosmetica. Een Nederlands keurmerk is er nog niet. Deze producten zijn proefdiervrij tot stand gekomen, bevatten geen giftige stoffen en zijn vrij van synthetische stoffen. De grondstoffen zijn bovendien afkomstig van biologische teelt. Merken die in Nederland voldoen aan deze richtlijn zijn onder andere: Weleda, Living Nature en Dr Hauschka.
Zijn deze producten beter voor je gezondheid en uiterlijk dan de gangbare cosmetica? Dat is eigenlijk niet te zeggen. Feit is dat ook ‘natuurlijke’ stoffen de huid kunnen irriteren of een allergische reactie kunnen uitlokken. Misschien belanden er via ‘biologische cosmetica’ minder schadelijke stoffen in je huid en lijf. Zeker is dat biologische cosmetica beter voor het milieu is. En er zijn geen proefdieren gepest om jou er beter uit te laten zien. Dat is een prettig idee.
Gebruik minder cosmetica
Volgens Jetske Ultee gebruikt de gemiddelde vrouw dagelijks zes tot negen cosmetische producten. Dat is te veel van het goede, want het verhoogt de kans op irritaties en allergische reacties.
Wees niet te schoon
‘Vrouwen zijn collectief bezig hun huid te mishandelen,’ stelt Ultee. ‘Ze maken hun gezicht drie keer per dag schoon met agressieve cleansers en scrubben veel te vaak. Het enige dat je in feite hoeft te doen, is met een crème een laagje vormen om de huid te beschermen en opletten dat de ingrediënten je huid niet irriteren.’
