Hoofdstuk Zeven

Schatten, Talismans en Medicijntasjes

‘… waar je maar struikelt, is een schat te vinden.’
– Joseph Campbell

‘Moed en doorzettingsvermogen hebben een magische talisman die maakt dat moeilijkheden en hindernissen verdwijnen als sneeuw voor de zon.’
– John Quincy Adams

Nu je weet hoe je met de Map moet omgaan, is het tijd je iets te vertellen over een uitzonderlijk instrument dat je altijd kunt gebruiken om sneller weg te komen uit een landschap. Het is een instrument dat je verkrijgt door ervaring of lijden en het herinnert je aan de magie en de betekenis van de dingen in je leven. Weet tijdens je moeilijkste momenten dat je bezig bent om zo’n bijzonder magisch object, zo’n talisman, te smeden.

Het woord talisman is afkomstig van een term die ‘initiatie in de mysteriën’ betekent. Verschillende momenten in je leven zijn initiaties, zoals wanneer je de dood onder ogen ziet – of dat nu echt zo is of bij wijze van spreken. Hoewel alles je dan donker toeschijnt, zul je je angst moeten laten varen en het onbekende omarmen, in het vertrouwen dat de Geest je gids is. Wanneer je dat doet, zul je de moed in je voelen opkomen die je in staat zal stellen om aanwezig te blijven bij wat er gebeurt, te onderzoeken wat je ervan kunt leren en de begraven schat te vinden in zelfs het meest stressvolle landschap.

Deze schat is de les die je kunt leren van elke ervaring die je diep wanhopig maakt, woedend, of doodsbang. Een initiatie zorgt ervoor dat je herboren wordt in een nieuw zelf dat het hoofd kan bieden aan een slechte diagnose, aan verraad en verlies, in de zekerheid dat ik ‘met Goddelijke hulp die altijd beschikbaar is ook dit kan doorstaan.’ In de Map zul je veel schatten vinden die kunnen worden omgesmeed tot een magische talisman.

Een talisman dient als toetssteen; wrijf over het gladde oppervlak en je herinnert je wat je geleerd en doorstaan hebt. Hij zal opgloeien en je moed nieuw leven inblazen, terwijl jij je herinnert dat ook een nederige, simpele steen verbonden is met Alles Wat Is, en dat je moed een voortvloeisel is van je geest en van de Grote Geest.

Hoewel we denken over talismans als over iets dat bij oude, inheemse volkeren hoort, houden velen van ons zich er ongemerkt aan vast in de vorm van een dagelijks object. Het kan een belangrijke brief zijn die je jaren geleden ontving en die bijna doorzichtig is geworden van het steeds opnieuw open- en dichtvouwen, lezen en herlezen, terwijl we terugdenken aan een overwinning of een geweldige les, of aan het verdriet en het verlies dat ons de gewenste nederigheid gaf. Het kan een ring zijn, een voorwerp of een kledingstuk dat staat voor de uitdaging die we aangingen en die we doorstonden.

Talismans kunnen wijsheid belichamen, zoals: ‘Ik kan geen nee zeggen als het om de liefde gaat’ of ‘Ik verdien het gerespecteerd te worden’. Bij de AA krijgen alcoholisten een badge waarop staat hoeveel dagen ze al droog staan en die voorzien is van de inscriptie: ‘Iedere dag is er een’ en bezield is met de moed van hun belofte.

Wanneer je bent vastgelopen in de Stormvelden en je ogen dichtknijpt om te kunnen zien waar je heen moet en wat je te doen staat, of wanneer je ronddoolt in de Wandelgangen van Onzekerheid, kan een talisman inzicht verschaffen en antwoord geven op vragen. In welk verontrustende landschap je je ook bevindt, de talisman is er voor je, zit altijd in je broekzak en zal je waarschuwen als je de les van deze plek hebt geleerd. Raak hem aan en je vindt de moed om oude kwesties onder ogen te zien en je te ontdoen van de ondermijnende gedachten die je voorheen op afstand hield. Daarna zul je de uitweg uit dit landschap vinden.

Je krijgt de talisman van de Plekgeest die alles weet over de schaduwen en het licht in het landschap en die je kan laten zien waar de verborgen schat ligt – die gelijkstaat aan de wijze woorden die de talisman omgeven.

Verborgen schatten

Geen enkel lijden is nodeloos als je er iets van opsteekt. Je talisman is de uitgekristalliseerde vorm van de les die zich in ieder landschap schuilhoudt. De Plekgeest zal je dit waardevolle geschenk graag geven. Maar je zult het niet kunnen ontvangen wanneer je je door het landschap haast en je omgeving nauwelijks een blik waardig acht.

De geweldigste schatten zijn verborgen en kunnen alleen ontdekt worden als je geduldig en onderzoekend te werk gaat. In het Zompige Moeras moet je kalm aan doen, de dingen langzaam laten doorsijpelen, aan anderen delegeren en je behoefte om ‘alles voor elkaar te krijgen’ opgeven. Pas dan zal de schat boven het modderoppervlak uitkomen en je tegemoet glinsteren. Je kunt gebeurtenissen niet dwingen. Of je het nu leuk vindt of niet: je moet het met dit landschap doen en in elk hoekje en gaatje gluren, om rotsblokken heen lopen, door rivieren waden of met gevaar voor eigen leven een gammele hangbrug oversteken om aan de andere kant te komen, waar je het verhaal van je machteloosheid van je afschudt en begint aan een heldhaftige reis.

Het kost tijd om een landschap te leren kennen en ook, zoals ik al zei, geduld te oefenen. Wanneer je getraumatiseerd bent, wil je natuurlijk aan de pijn ontsnappen en er niet te lang bij stilstaan of nog meer pijn riskeren door te kijken naar de rol die je onopzettelijk speelde bij het ontstaan van het scenario. Misschien ben je er emotioneel nog niet aan toe om te zien wat onmiskenbaar is als de Tedere Tuinier haar scherpe licht laat schijnen op het Veld van Dromen dat je plantte en je wijst op het lelijke onkruid dat ook van jou is.

Wanneer er schaamte en afkeer van jezelf opkomt wanneer je kijkt naar je tuin, komt dat doordat de Kobold in je oor fluistert: ‘Zie je wat je gedaan hebt? Het is allemaal je eigen schuld!’ Hij zorgt dat je ervoor weg blijft lopen en je zult jezelf uitputten met pogingen om te ontsnappen aan de wetenschap die je hoofd al kent, maar je hart nog niet bereid is te accepteren. Voel de steun van de Plekgeest en de liefde van de Tedere Tuinier, terwijl je je openstelt voor de les. Je moed staat voor je klaar, hoeft alleen maar te worden opgeëist.

Het landschap onderzoeken

Wat moet je in je lastige landschap doen om de schat te vinden? Ophouden met rennen, of juist in beweging komen? Misschien moet je net als de mythische helden Odysseus, Perseus, Hercules en Psyche – die allemaal een opdrachtenlijst hadden die alleen een goddelijke opdrachtgever verzinnen kan – actie ondernemen en je emoties toelaten, waardoor je gaandeweg de aard van dit emotioneel verontrustende landschap leert kennen.

Moet je verraderlijke wateren oversteken, zoals Odysseus deed? Of moet je, zoals Perseus, een monsterlijk wezen doden dat dreigt je in steen te veranderen, waardoor je niet verder kunt?

Misschien moet je een berg beklimmen, door de modder waden, stallen uitmesten, een toverdrank vinden of naar water graven. Misschien moet je naar de figuurlijke plaatselijke kroeg om te zoeken naar een oud vrouwtje dat je verder kan helpen met haar wijsheid, maar alleen in ruil voor een verhaal dat je nooit eerder aan iemand vertelde.

Betreed je eigen innerlijke landschap, laat je door je verbeelding de details van je magische reis uitleggen en leer van de symbolen die in je opkomen. Het antwoord is in je aanwezig en zal je niet worden onthouden. Benut je talent om actief te dromen en je ziel zal je alles laten zien wat je weten moet.

Ontdek de Les van de wijsheid

De les van de plek is altijd bezield met de essentie van moed. Alleen maar woorden zijn niet in staat om een krachtige talisman te creëren.

Dat begreep ik pas toen ik mezelf voorbij holde, in plaats van van dag tot dag te leven, en ik besefte dat ik door de toekomst tegemoet te rennen, de op de loer liggende gevaren niet opmerkte die me terugtrokken naar drankmisbruik. Van dag tot dag klinkt als een gemakkelijke manier van leven, maar het is nog niet zo eenvoudig. Zo zijn deze wijsheidslessen veel krachtiger en waardevoller dan ze er in eerste instantie uitzien en je leert ze alleen maar als je je de woorden ter harte neemt.

Allan bezocht een van mijn seminars waarin ik dit proces uiteenzette en de deelnemers uitnodigde om in hun landschap een symbolische talisman te zoeken. Hij had zich ingeschreven omdat hij problemen had met zijn werk en wist dat hij eigenlijk een andere weg zou moeten inslaan. Maar hij slaagde er niet in contact te maken met zijn gevoel, dus hij was in de war en onzeker over wat hem te doen stond.

Hij beschreef mij en de andere deelnemers een verbazingwekkend landschap. Ik geef mensen altijd drie minuten voor de In-Vizion-oefening en vraag hen vervolgens hun ervaring met anderen te delen. Actief dromen is veel gemakkelijker dan je zou denken. Allan had niet verwacht iets te ‘zien’, maar ervoer een diepe verandering.

Hij zag zichzelf in een dorre woestijn, opgejaagd door wilde honden en rennend in de richting van een ravijn. Aan de andere kant van een brede kloof zag hij een schitterend, weelderig groen landschap met vruchtdragende bomen. Toen hij zijn verbeelding de vrijheid gaf om wat met dit beeld te spelen, vroeg hij te laten zien wat hij miste. Hoe kon hij aan die andere kant komen? Hij liep naar de rand, keek naar beneden en zag een richel met prachtige stenen treden die naar de bodem van de kloof leidden en aan de andere kant weer omhoog. Boven zijn hoofd verschenen arenden die flesjes water lieten vallen. Hij waagde het erop.

Alle symbolen zijn universeel en omdat honden staan voor loyaliteit, vertegenwoordigden de wilde honden die hem op de hielen zaten het gevaar van de wilde, ongebreidelde loyaliteit; een vorm van afhankelijkheid van elkaar. De vogels waren boodschappers van de ziel. Zijn talisman was het vertrouwen dat ze het levensreddende water voor hem zouden komen brengen als hij bereid was om over de rand te klimmen naar de richel. De treden betekenden dat hij een eerste stap moest doen om de reis stap voor stap te gaan maken.

Weer thuis werd Allan het met zijn werkgever eens over een parttime functie en zette hij stappen in de richting van het opzetten van een nieuw bedrijf; een bedrijf dat geworteld was in zijn passie en dat hem uiteindelijk zou voeren naar het weelderige groene gebied dat hij verkoos te bewonen.

Steeg van Berusting

De Kobold kan je er in ieder soort landschap toe brengen te geloven dat hij de magische woorden kent waaruit de verborgen schat bestaat. Misschien denk je wel dat de les is: ‘Op mijn leeftijd vind ik nooit meer de partner die ik me wens, dus ik aanvaard maar dat ik altijd alleen zal blijven of samen met iemand die me niet bejegent op de manier waarop ik bejegend wil worden.’ Of: ‘Ik ben gewoon niet aantrekkelijk genoeg, dus ik probeer het maar niet meer. Dat is makkelijker dan dat mijn hoop steeds weer de bodem wordt ingeslagen.’

Dat zijn geen wijze woorden, maar de woorden van de Kobold en die zullen je meevoeren naar de Steeg van Berusting. Daar ben je beperkt tot een kleine ruimte, ingeklemd tussen hoge muren en grote gebouwen die je niet binnen kunt gaan. In de Steeg van Berusting moet je je voedsel vergaren uit vuilnisemmers en het enige water dat je er kunt vinden is een smerig, bruin stroompje uit een roestige kraan. Het stinkt er verschrikkelijk en je begint te denken dat het hele leven stinkt, dus dat je maar moet pakken wat je pakken kan en met minder genoegen nemen dan je verdient.

Het lijkt onmogelijk om weg te komen uit de Steeg van Berusting, omdat de Kobold de illusie wekt dat je er bent opgesloten. Dat doet hij omdat hij niet wil dat je merkt dat je deze plek gewoon kunt verlaten en dan terechtkomt op het Eiland van Dromen die in Duigen vielen, waar je je hoop en gevoel van eigenwaarde kunt opeisen. Bedenk dat de Kobold een bedrieglijke aard heeft en hij alleen maar kan gaan slapen als je hem een naam geeft, als je hem benoemt. Dit houdt in dat je hem in je lastigste landschappen moet betrappen, omdat hij daar de meeste macht uitoefent.

We moeten allemaal zo nu en dan compromissen sluiten vanwege de beperkingen van onze Map, maar als we het overdrijven en verraad plegen aan wat we belangrijk vinden, of wanneer we de werkelijkheid van onze toestand niet willen inzien, belanden we op lastig terrein. Daar ervaren we onze pijn of teleurstelling en frustratie, maar we maken ook kans te leren welke andere wegen we zouden kunnen inslaan en welke andere opties er voor ons openstaan.

In mijn werkgroepen zitten veel vrouwen voor wie deze plek hun voornaamste landschap is. Mijn cliënte Candace begon aan de cursus met heel veel onderdrukte woede over haar leven. Ze had lang vastgezeten in een ongelukkig huwelijk met haar eerste vriendje. Op haar negentiende was ze zwanger geraakt en daarop getrouwd, waarna ze nog drie kinderen had gekregen. Toen ze tweeënveertig was, voelde ze zich opgesloten en gevangen. Haar man, een succesvolle zakenman, was verslaafd aan pijnstillers, marihuana en porno. Hoewel hij door de dreiging van een scheiding beter zijn best was gaan doen en ze samen naar huwelijkstherapie gingen, besefte ze nu dat haar aanvankelijke compromis om thuis te blijven, kinderen te krijgen en zich zijn gedrag te laten welgevallen, niet langer acceptabel was voor haar.

Zonder opleiding, financieel afhankelijk van haar man en toegewijd aan haar kinderen, was Candace naar deze werkgroep gekomen, omdat ze niet wist welke kant ze op moest. Ze wilde een carrière, maar deinsde ervoor terug alsnog naar school te gaan. Ze voelde zich boos en verbitterd en de muren van de Steeg van Berusting dreigden haar in te sluiten.

Ze beschreef haar innerlijke landschap als een eiland dat was volgebouwd met huizen en omringd door onafzienbaar water. Ze vervolgde met het beschrijven van half afgemaakte schilderijen en gebroken serviesgoed dat verspreid lag langs een rotsachtige weg die naar een gevangenis leidde. Ik vroeg haar zich spontaan een landschap voor te stellen dat haar kon laten zien wat voor soort plek het best zou kunnen vertegenwoordigen hoe haar leven eruit zou zien als ze gelukkig was met haar omstandigheden. Ik stelde haar voor dat ze niet verder zou kijken dan de tijdelijke begrenzingen van haar ‘eiland’.

Candace zei dat deze nieuwe plek er heel anders uitzag. Er was ruimte tussen de huizen en aan de bomen op het eiland hingen allerlei kunstwerken, zoals kerstballen aan een kerstboom. Er lag een grote boot aan het einde van de pier en haar kinderen zaten in die boot; ze droegen kleding die je draagt bij het uitreiken van je schooldiploma en ze wenkten en wuifden naar haar.

Ze zei dat het zien van deze plek haar precies verteld had wat ze wilde weten. Door de jaren heen had ze zich bekwaamd in kunstnijverheid en pottenbakken. Ze hoefde helemaal niet terug naar school! Ze zou een bedrijfje kunnen opzetten in het ontwerpen en verkopen van kerstversiering. Ze had die mogelijkheid nog niet eerder overwogen en had het gevoel dat haar iets geopenbaard was. Zo zou ze toch nog onafhankelijk kunnen worden. Ze begreep ook dat haar boosheid haar het gevoel had gegeven gevangen te zitten. Ze was er nog lang niet, maar wist nu tenminste waar ze moest beginnen om zich te ontworstelen aan haar emotionele gevangenis en haar huwelijkse staat.

Wanneer je bent gestuit op een verborgen schat en de wijsheid in je hart hebt gesloten, ben je er nog niet. Je zult nieuwe overtuigingen moeten creëren die in overeenstemming zijn met deze opgedane wijsheid en die door herhaling versterken. Anders is het heel gemakkelijk voor de Kobold om zich in je bewustzijn te verschansen en je terug te lokken naar het soort denken dat je deed voor je je les leerde en je moed en wijsheid tot een talisman smeedde. De Kobold is een zakkenroller die verzot is op talismans, dus wees gewaarschuwd en doe je best om je oude, op gewoonte berustende overtuigingen te vervangen.

Je hoeft je talisman niet om je nek te hangen

Misschien zie je je talisman als een amulet dat gevaar afweert. Hij is waardevol, maar je hoeft hem niet altijd om te doen. Een talisman ‘dragen’ is je vereenzelvigen met je opgedane ervaringen, jezelf beschouwen als een overlever van de Razende Rivier, is je beperkte denkbeelden met betrekking tot jezelf om je nek hebben hangen.

Wees trots op je overwinningen, maar laat het gewicht van een onvolledige definitie van wie je bent, je niet naar beneden trekken. Je bent je opgedane ervaringen niet. Je incorporeert ze in wie je bent, maar begeeft je vervolgens in iets geheel nieuws.

Ik breng geen bezoekjes aan mijn verleden, hoewel ik aan mezelf refereer als aan een herstellende alcoholist en overlever van een verkrachting. Maar dat is gerelateerd aan mijn werk, om anderen te laten zien dat het mogelijk is om te veranderen. Ik ben er trots op dat ik dergelijke ervaringen heb overleefd en dat ik de beperkte ideeën over mezelf ontgroeid ben, maar ik ‘draag’ ze niet als een merkteken of trofee. Geen van die dingen is geworteld in mijn huidige landschap. Er is geen slachtofferonkruid om te wieden.

Mijn moed en wijsheid zijn inmiddels uitgekristalliseerd en ik kan de talisman dragen of in mijn zak bewaren. Mijn ervaringen bepalen niet wie ik ben, dus ik wil liever niet dat me de reputatie van ‘overlever’ of ‘slachtoffer’ vergezelt als ik ergens naar binnen ga. Ik haal mijn talisman tevoorschijn als ik er behoefte aan heb me met mijn moed te verbinden om die te delen met anderen, zodat ze hun eigen moed kunnen vinden.

Een talisman mag nooit een fetisj worden. Ieder van ons heeft meer dan één verhaal en meer dan één identiteit.

Platstad

Op je Map is een land dat Platstad wordt genoemd. De gebouwen hebben geen verdiepingen en alle mensen zijn er tweedimensionaal, als papieren poppen; deze vent hier is een slechterik en die vrouw daar is een heilige, en dat arme kind wordt nooit met rust gelaten.

Iedereen in Platstad spreekt eenlettergrepige woorden. Ze denken dat ze elkaar begrijpen, maar dat is niet zo, want niemand zegt ooit echt iets. Ze schrijven simpele, oppervlakkige verhalen en projecteren die op een flatscreen-tv die je overal aantreft. De mensen in Platstad zijn gek op televisie, omdat die alles vereenvoudigt tot een vertrouwd verhaaltje dat hun een goed gevoel geeft.

Je komt in Platstad terecht als je het ongemak niet wilt voelen dat je ervaart als je wat nauwkeuriger kijkt naar mensen of gebeurtenissen, of omdat je eigen onzekerheden je in slaap sussen. In Platstad kun je pijnlijke emoties en conflicten omzeilen. Niemand zal je tegenspreken, want hier heb je altijd gelijk, wat je ook beweert, zolang je maar aan je verhaal vasthoudt. En ja, aan het eind van de stad ligt het Papaverveld. Je zult daar vaak naartoe worden getrokken.

Je komt in Platstad terecht omdat je bang bent, omdat je naar de Kobold hebt geluisterd die zegt: ‘Zie je nou wel? Ik zei toch dat je niemand kan vertrouwen?’ Of: ‘Al die mensen klitten bij elkaar en verder laten ze zich aan niemand iets gelegen liggen, dus verwacht maar niet dat ze jou zullen helpen.’ Je treedt er ook binnen wanneer je je ertegen verzet om te onderzoeken wie je zou kunnen zijn buiten de rol die je speelt in je levensverhalen. Je loopt door Platstad en vertelt anderen over je verleden en zoekt nooit uit wie je nog meer zou kunnen zijn dan de persoon die je vroeger was.

Het gevaar van het eenduidige verhaal is ook dat het iedereen zo gemakkelijk reduceert tot een stereotype, dat het je berooft van je gelaagdheid en van je menselijkheid. Hoe vaak heb je niet vooroordelen gehoord als ‘Blondjes zijn dommer,’ ‘Arabieren zijn terroristen,’ ‘Helderzienden zijn oplichters,’ ‘Afrikanen zijn arm,’ ‘Negers hebben meer gevoel voor ritme,’ ‘Advocaten liegen’ en ‘Duitsers zijn koelbloedig’.

Soms zijn de verhalen uit Platstad persoonlijker, maar ze blijven plat, zoals: ‘Mijn moeder was kil en gemeen en mijn vader gewelddadig en ontoegankelijk.’ Wanneer ik in readings patronen beschrijf uit de levens van mensen, vertel ik hun dat de complexiteit van een mens in een kort tijdsbestek niet voldoende tot uitdrukking gebracht kan worden, waardoor iedere bewering die ik doe een versimpeling is.

Vanuit Platstad ben je zo op de Schemergebieden van de nostalgie, tenzij je een gesprek aanknoopt met de Plekgeest, die je wijst waar je een 3D-brilletje kunt vinden. Zodra je gaat inzien dat je moeder haar best deed en haar eigen teleurstellingen en gebrek aan eigenwaarde in ogenschouw neemt, besef je ook hoe hard en ongevoelig jij tegenover haar was. Het verhaal wordt complexer.

Met dit nieuwe 3D-beeld zie je dat je ex niet zo’n monster was en dat jij niet de perfecte prins of prinses was. Dan weet je dat je Platstad kunt verlaten, want je hebt de moed verzameld om in drie dimensies te kijken, met compassie voor iedereen, inclusief jezelf.

Zonder compassie voor jezelf probeer je lange tijd onaangename waarheden te vermijden en verlaat je Platstad alleen om een ander naargeestig gebied te betreden. Er is veel eigenliefde nodig om te kijken naar de rol die je zelf speelde in die pijnlijke situaties in je leven. Misschien heb je het nodig om de Bodem van de Put te bereiken om erachter te komen wat je mist, want dat donkere gat van wanhoop is een plek waar nederigheid het hart opent voor het licht van de Geest en van God, voor onvoorwaardelijke liefde.

De Bodem van de Put

Op de Bodem van de Put geef je je over aan de Geest en zie je het feit onder ogen dat je het niet allemaal alleen kunt, al doe je nog zo je best, dat je een medeschepper bent, samen met de Geest, en dat je niet over ieder onderdeel van de reis controle hebt. Misschien zul je de Bodem van de Put pas bereiken nadat je door vele traumatische landschappen hebt gezworven. Je hebt waarschijnlijk tevergeefs geprobeerd ze te vermijden en je best gedaan om al je tijd in de ontspannen en verrijkende landschappen door te brengen. Maar als je pijn hebt, tref je jezelf er op een dag aan.

Hoe pijnlijk het ook is om te bekennen dat je machteloos bent: het is ook een bevrijding. Door los te laten en je kracht prijs te geven aan de Geest, aan Goddelijke begeleiding, vind je je ware kracht, moed en gevoel van eigenwaarde. Dat juweel van wijsheid – dat je je moet overgeven aan een Hogere Macht – is een waardevolle edelsteen die je op ieder moment kunt opeisen, maar velen van ons moeten eerst de Bodem van de Put bereiken om daartoe in staat te zijn en oprecht te aanvaarden dat de Geest de baas is, en dat niet wij dat zijn.

Wanneer je je eenmaal hebt overgegeven aan de Geest, zullen je magische bondgenoten verschijnen. Ik weet dat ze dat bij mij deden toen ik stopte met drinken, drugs en vrije seks en eindelijk accepteerde dat ik, net als Frodo uit In de Ban van de Ring, de ring van macht niet de baas kon. De Plekgeest hielp me de wijsheid te vinden en een talisman te smeden en ik herwon mijn waardigheid. Ik was de Bottenverzamelaar zo dankbaar dat ze me teruggegeven had wat ik dacht voorgoed kwijtgeraakt te zijn dat ik haar aanbood te betalen voor haar vriendelijkheid. Ik liet haar de enorme diamant zien die ik nu in mijn zak had als herinnering dat ik nooit meer zo diep zou hoeven vallen. Maar de vriendelijke oude dame schudde haar hoofd. Ze zei me dat ze niets van me wilde hebben, want het was gewoon haar werk om terug te geven wat mij rechtens toekwam.

Nogmaals: je hoeft niet het pad van de verslaving te bewandelen, zoals ik dat deed, om de Bodem van de Put te bereiken. Mijn cliënt Diana was bijvoorbeeld zo ondersteboven van de olieramp in de Golf van Mexico dat ze erdoor op de Bodem van de Put terechtkwam en genoodzaakt was haar manier van leven onder ogen te zien.

Diana was ambitieus en hoopte dat haar droom om actrice te worden, haar rijk en beroemd zou maken. Hoewel het klinkt als een cliché, verhuisde ze uit een klein stadje in Minnesota naar Los Angeles om ‘ontdekt’ te worden. Na verscheidene mislukte kansen en rampzalige castings ontmoette ze een man in een hotelbar. Hij was knap, rijk, getrouwd en gewelddadig. De relatie met hem duurde zeven jaar, waarin ze hoopte dat hij zou veranderen en probeerde de vrouw van zijn dromen te zijn. Hij was helemaal niet van plan om zijn vrouw te verlaten en kocht steeds dure cadeaus voor Diana, als hij haar weer eens had geslagen. Haar audities leverden nooit iets op, dus ze klampte zich aan hem vast in de veronderstelling dat hij haar het leven kon bieden dat ze dacht dat ze verdiende; hij was per slot van rekening een machtige man en ze bewoog zich samen met hem in rijke kringen. Ze zat met haar eigen instemming met fluwelen handboeien vast in een gevangenis, had nooit het gevoel dat ze genoeg kreeg en droomde onafgebroken van de dag waarop dat alles zou veranderen.

Pas toen de gevolgen van de olieramp zich na maanden nog steeds ernstig deden gelden, keek ze naar haar leven en besefte ze dat haar jacht op roem, macht, geld en status haar vervreemd had van alles wat betekenis had. Haar minnaar zou zijn vrouw nooit verlaten en hoeveel geld hij haar ook gaf, Diana bleef zich verbitterd voelen over haar omstandigheden en haar mislukte carrière als actrice.

Ze was net 42 geworden. Op een dag werd ze wakker en wist ze dat ze niet langer zo kon doorgaan. Ze maakte een einde aan haar relatie, vloog naar Florida en volgde een speciale training om de met olie bedekte vogels te kunnen schoonmaken. Ik hoor nu van verschillende kanten dat ze haar leven nog niet eerder zo de moeite waard had gevonden. Misschien is haar talisman het beoliede T-shirt dat ze draagt op het strand met de andere helpers.

Ik heb verscheidene talismans die me met mijn moed verbinden en met mijn wijsheid. Ook jij kunt de toverkracht van een talisman ervaren en een object creëren dat je aan je kracht herinnert door de volgende oefening.

Oefening: Creëer je eigen talisman

Ken je een paar wijze woorden – een quote, een gezegde, een spreekwoord of een liedje – die je moed inblazen als je ze hoort? Schrijf die woorden op in een notitieboekje en onderzoek waarom die woorden zoveel voor je betekenen. Welke overwinning of overwinningen uit het verleden roepen ze in je op? Welke emoties ervaar je als je ze hardop zegt?

Sluit je ogen en stel je het soort object voor dat je zou kunnen maken en dat deze woorden en de moed die ze je geven zou symboliseren. Hier zijn een paar voorwerpen die aanwezigen op mijn workshop tot talisman dienden:

* Een steen met daarin gegraveerd een of meer woorden

* Een veer die de hulp van engelen representeert

* Een bergkristal die helderheid geeft en de essentie vertegenwoordigt van wat geleerd werd

* Een hart van vilt of karton dat staat voor liefde en moed

* Gekleurd touw of band dat de verbinding met een geliefde representeert

* Een stukje glanzend metaal met gouden vlekjes, zoals pyriet, dat staat voor het harde werken om de schat die de les is boven de grond te krijgen

Wees zo vindingrijk als je maar wilt bij het kiezen van een symbool. Wat het ook is dat je creëert, zal een toetssteen van je wijsheid worden.

Hoe krachtig is deze oefening? Een studie in Singapore toonde onlangs aan dat mensen die moeilijke emoties die ze de vrije loop wilden laten, aan het papier toevertrouwden en hun schrijfsels in een envelop stopten die ze dicht likten, zich meer bevrijd voelden van die pijnlijke emoties dan de groep die het verhaal alleen maar op een paar blaadjes schreef die met een paperclip bijeengehouden werden. Kennelijk is enkel het opschrijven van je emoties op zichzelf lang niet zo krachtig als wanneer het gevolgd wordt door het symbolische afdichten van de emotionele toxines^*.

Creëer een tastbare representatie van je opmerkelijk moedige reis, houd hem bij de hand en noteer in je dagboek wat deze oefening voor je heeft gedaan.

Het medicijntasje

Een talisman is als een ‘Verlaat de gevangenis zonder betalen’-kaart die je bevrijdt uit je emotionele gevangenis, maar een medicijntasje helpt je bij het uitspelen van die kaart. In de buidel van oude inheemse medicijnvrouwen zaten kruiden en wortels die ze kon gebruiken als ze haar helende krachten wilde inzetten voor zichzelf of voor anderen. Jouw medicijntasje is symbolisch. Het is je ‘tas met trucjes’ waartoe ook de middelen en technieken om je van je angst te bevrijden behoren, zodat je je talisman en je moed weet te vinden.

Ik heb uit ondervinding geleerd dat als ik hongerig ben, boos, eenzaam of moe, ik gevoeliger ben voor de soort gedachten die tot destructief gedrag leiden, zoals overmatig eten, dus in mijn ‘medicijntasje’ zitten mueslirepen, diepe ademhalingen, gesprekken met mijn vrienden en hazenslaapjes. In die van jou zit misschien het krachtige balsem van de meditatie of de toverdrank van het doen van oefeningen. Cognitieve therapie, het bijhouden van een dagboek, het gebruik van orakelkaarten, mindful eten – al deze technieken kunnen je helpen om de stem van de Kobold te herkennen en weerstand te bieden aan de angst die hij oproept, de woede en het verdriet, zodat je niet in een zwaar beladen landschap terechtkomt. Een beetje dagelijkse preventieve medicatie zal je ook helpen, dus vergeet niet dat je je medicijntasje bij je hebt en zorg ervoor elke dag wat ‘levenselixer’ tot je te nemen voor je emotionele en geestelijke gezondheid.

Soms zeg ik ‘Kobold’ tegen mezelf, om me eraan te herinneren dat de stem van dit wezen me verleidt en dat ik op mijn tellen moet passen. Mijn echtgenoot is daar dol op en neemt met graagte deel aan mijn zelfonderzoek, zodat hij me soms breed glimlachend vraagt: ‘Kobold?’ als ik neig toe te geven aan onzekerheden en oude overtuigingen over mezelf.

Dan is het zoveel eenvoudiger voor me om te zeggen: ‘Hmm, ik ben strijdlustig zonder enige reden. Het kan haast niet anders of mijn Kobold is aan mijn aandacht ontsnapt en achter het stuur van mijn bus gekropen.’ Dan ga ik een wandeling maken of ga ik zwemmen (ook een stukje ‘medicijn’) en overweeg ik of de woorden van de Kobold enige waarde bevatten, voor ik ze volledig uit mijn hoofd zet. Of ik vraag aan mezelf: ‘Ben ik hongerig, kwaad, eenzaam of moe?’ Want ik weet dat als dat zo is en ik me verdiep in de redenen daarvoor, mijn Kobold zich koest houdt.

Een dagelijks zelfonderzoek of inventarisatie is ook een krachtig, helend medicijn dat je wanneer je het maar verkiest in balans kan brengen. In het 12-stappen-programma is stap 10: ‘(We) bleven bezig met onze persoonlijke inventarisatie en als we het bij het verkeerde eind hadden, gaven we dat ruiterlijk toe.’ Als je je inventaris opmaakt, kijk je kritisch naar je gedachten, gevoelens en gedragingen, om er zeker van te zijn dat je anderen of jezelf niet kwetst. Het doen van een ‘plekscan’ gedurende de dag is van groot belang om je innerlijke rust te bewaren en er zeker van te zijn dat je reacties op het leven niet de reacties van je Kobold zijn. Iedere vraag of activiteit die je emotionele reactiepatroon vertraagt en je helpt helder en bij de les te blijven, is op zichzelf een medicijn.

Welk medicijn zit er in jouw medicijntasje? Soms vergeten we hoeveel hulpmiddelen ons ten dienste staan. De volgende oefening zal je helpen herinneren welk medicijn je voor het grijpen hebt.

Oefening: Stel een medicijntasje samen

Denk aan alle technieken die je met succes hebt toegepast om een automatisch negatieve reactie zoals hevige woede, diepe teleurstelling en pessimisme, melancholie, cynisme of angst te vermijden. Al deze gemoedstoestanden ontregelen je emotionele welzijn. Welk medicijn zou ze met succes kunnen afweren? Maak een lijstje in je notitieboek van zoveel mogelijkheden als je maar kunt verzinnen, inclusief remedies die je nog niet hebt uitgeprobeerd, maar waarvan je gehoord hebt dat ze wel eens goed voor je zouden kunnen zijn. Ben je bereid om een paar nieuwe technieken uit te proberen?

Misschien is je medicijn een manier om beter grenzen te stellen. Loop je rustig een kamer uit of verbreek je zachtjes de verbinding als iemand je begint uit te schelden? Bedenk een paar woorden die je terugbrengen in een positieve mindset. Misschien zeg je: ‘Het is allemaal goed.’ ‘Dit of iets beters staat me te wachten.’ ‘Haal diep adem, het komt allemaal goed,’ of een andere affirmatie of zinsnede die je met beide benen op de grond houdt in plaats van door de lucht geslingerd te worden door de Kobold die je pols in een ijzeren greep heeft en je uiteindelijk doet landen in een verontrustend landschap. Als dit toch gebeurt, schrijf het dan op en benoem het hardop.

Je kunt ook een kaartje maken dat je bij je draagt en waarop staat wat je allemaal in je medicijntasje hebt. Hier volgt een voorbeeld dat dienstdoet als instant medicijn. Het zijn de woorden van het Kalmtegebed, plus drie kracht schenkende en helende beweringen:

God, geef me de rust om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik veranderen kan en de wijsheid om het onderscheid te kunnen maken.

Wat voor mij bedoeld is, zal niet aan me voorbijgaan.

Afwijzing is Gods bescherming.

De Geest is de bron die me bevoorraadt.

Het is heel makkelijk om te vergeten dat dit krachtige medicijn altijd tot je beschikking staat. Neem er iedere dag iets van, om je weerstand op te bouwen tegen de verleidelijke stem van de Kobold. Maak een kaartje dat in je portemonnee past met deze affirmaties erop of met wat je zelf bedacht hebt. Wat je uitspreekt, heeft kracht. Spreek de woorden hierboven de hele dag door hardop uit. Je zult versteld staan van hun effect. Het is alsof je valium in de mond van je Kobold duwt.