Hoofdstuk Een

Waar ben je?

‘Je zult de stad van je behaaglijke gemak moeten verruilen voor de wildernis van je intuïtie… en wat je er ontdekt, zal wonderbaarlijk zijn. Wat je ontdekt, dat ben je zelf!’
– ALAN ALDA

‘Ieder van ons heeft een nog onontdekt continent in zich. Gezegend hij die de Columbus is van zijn eigen ziel.’
– ANONIEM

Er was eens een vrouw die een bloedstollend avontuur beleefde op haar Magische Map. Dit dramatische verhaal speelde zich af in een tijdsbestek van enkele jaren en ze werd van het ene landschap naar het andere geduwd, omdat ze bang was en onwillig om uit te zoeken wat ze moest leren op elk van die plekken:

‘Overal om me heen klonk geknisper in de lucht. Ik rende door de donkere velden, op zoek naar onderdak en licht, en was bang voor de storm. De donder kraakte en deed de aarde schudden, terwijl lichtflitsen de hemel openspleten en heel kort het landschap verlichtten. Alles begon vlam te vatten en ik keek toe hoe de fragiele papieren muren van mijn huis in vlammen opgingen. Ik was er al zo lang en wist toch totaal niet wat voor plek het was; ik wist alleen maar dat ik weg wilde, dus ik rende maar door.

Plotseling bevond ik me in een veld met rode klaprozen dat zich uitstrekte zover als het oog reikte. Ik kon ze tegen me horen fluisteren: ‘Blijf, ga lekker slapen, dromen… wees van ons en alleen maar van ons.’ Opgelucht en uitgeput strekte ik me uit op een zacht bed van bloemen en voelde me in een bedwelmende slaap wegzakken. Heel kort had ik een flashback van waar ik was voor de bliksem insloeg. Het was een dorre woestijn, een angstaanjagende en verlaten plek waar geen van mijn zaden groeide en de uitgedroogde grond smachtte naar koele regen die nooit kwam. Het leven was zo’n strijd geweest, zo oneerlijk. Wie had mijn water gepikt? Wie had me mijn dromen afgenomen?

Ik viel in de diepe sluimer van ontkenning die samengaat met alcoholisme en verslaving. Misbruik, alcohol, voedsel, een man? Geld verspillen, alcohol, drugs, uithongeren, volvreten, een nieuwe soulmate? Misbruik… steeds maar weer.

De donder kraakte. Ik was weer in de Stormvelden en rende wanhopig door. In mijn paniek voelde ik hoe de frustratie toenam toen ik me herinnerde hoe vaak ik hier al geweest was. Ik vloekte toen ik over een wortel struikelde en op een rots viel, en besefte vaag dat de droge aarde onder mijn voeten het land van wanhoop was waar ik jaren had vertoefd. De regen begon op me neer te kletteren en ik was verbijsterd over mijn verwarring en woede. Waarom ik? Ik vervloekte mijn gesternte en het land dat zo onverzettelijk, zo onwillig was om vrucht voor mij te dragen.

Nee, ik had mijn zaailingen geen water gegeven of voor ze gezorgd – maar toch was ik boos. Ik hoorde hier niet. Ik verdiende iets beters! Wie had de zon gestolen? Het Papaverveld – waar was de ingang? O ja, nu wist ik het weer. Ik hoorde de bloemen weer lispelen. Ik hoefde alleen het magische mengsel maar te drinken en kon me dan terug laten zakken in mijn zoete, narcotische sluimer.’

Ik was die ongelukkige reiziger die voelde dat haar leven ontspoord was. Dit is mijn geschiedenis en het heeft jaren geduurd voor ik de zin van mijn lijden inzag of de magie van hoe alles zich ontvouwde.

Hoe zit het met jou? Heb jij die landen die ik beschreef ook bezocht? Bevind je je er nu in één? Sluit je ogen en vraag jezelf: Waar ben ik?

Kun je het land een naam geven? Als je de plek waar je bent een naam geeft, zal de wind gaan liggen en voelt de grond onder je voeten steviger aan. Wanneer je je innerlijke landschap als de Vallei van Verlies herkent, zul je merken dat je helemaal niet verloren bent. Dit is alleen maar één land op de Map van je leven. Zodra je hebt vastgesteld waar je bent, krijg je toegang tot je kracht van observatie – en die is, zoals je zult merken, behoorlijk magisch.

Laat je angst varen en bekijk je omgeving. Je zult de kracht hebben om verandering te brengen in hoe je die omgeving ervaart en je zult hem zelfs echt kunnen veranderen. Dat deel van je psyche dat weet dat je ervaringen niet de optelsom zijn van wie je bent, zal ogenblikkelijk wakker worden. Wanneer je eenmaal een mentale scheiding hebt aangebracht tussen jou en de jij die door de Vallei van Verlies loopt of die het pad van de Onverzettelijke Berg beklimt, zul je herkennen dat je daar slechts tijdelijk vertoeft, ongeacht wat er gebeurt. ‘Jij’ bestaat buiten het drama en het lijden. De ‘jij’ die zegt: ‘Ach, híer ben ik,’ wijzend op de Map, is je ziel.

De ‘jij’ die de kaartmaker is en de avonturier, heeft de macht om je naar een betere plek te brengen, maar dat hoeft niet langer stante pede te gebeuren, zoals wanneer je in een blinde paniek verkeert. Je kunt dit toverlandschap onderzoeken en kijken wat je erover aan de weet kunt komen.

Je innerlijke landschap reflecteert je gevoelens en de gedachten die ermee zijn verbonden. De grond onder je voeten en de sfeer om je heen kan ogenblikkelijk veranderen als je reageert op wat zich afspeelt in je leven. Nu je door een krachtige emotionele reactie in een nieuw landschap bent gedropt en niet weet waar je terecht bent gekomen, zul je merken dat je ogen verblind zijn door angst, walging van jezelf of zorgen. Je hebt maar één simpele en dolzinnige gedachte: Haal me hieruit!

Maar wat als je besluit om er te blijven? Welke verborgen schatten zou je dan wellicht vinden? Misschien zou je op zijn minst de bedoeling ervan doorgronden en uiteindelijk begrijpen wat de betekenis is van het lijden dat je hebt doorstaan. Wat nu als je wist dat je over de macht beschikt om jezelf elk willekeurig land te laten bezoeken, en dat je nooit gevangen bent in welke emotionele ervaring ook?

Het is heel natuurlijk dat je, als je hart begint te bonzen en je ademhaling oppervlakkig en snel gaat, kwaad wordt, je verraden voelt of slachtoffer van de omstandigheden, en dat je wanhopig zoekt naar een rustpunt of je aan een rots vastklampt voor veiligheid, wanneer je dreigt te worden meegesleurd door een aanzwellende zee. Blijven in die situatie lijkt onvoorstelbaar, wanneer je emoties zo hevig en pijnlijk zijn. Maar altijd als je je bedreigd voelt of overspoeld wordt door woede, verdriet of het gevoel dat je niet goed genoeg bent, kun je een stapje terugdoen, de hele scène vanuit de veiligheid van je mind (met zijn oneindige potentieel aan verbeeldingskracht) in ogenschouw nemen en je Kompas van de Geest tevoorschijn halen. Op dergelijke momenten kan de magie een aanknopingspunt vinden.

Plekken waar je geweest bent

Waar ben je allemaal geweest in je leven? Welke emotionele landschappen heb je doorkruist? Groeide je op in een vredig grasland, waar het weer zacht en voorspelbaar was, of in een razende zee waar je je vastklampte aan een flard van een denkbeeldige boot? Was je eerste schooldag als een bezoek aan een pretpark of leek het alsof zich in de schemering een net om je heen sloot?

Wanneer je terugkijkt op je ervaringen zul je al die verschillende plekken kunnen zien die je in je avontuur hebt bezocht. Misschien belandde je wel op de bodem van een diepe put en vond je een schatkist vol diamanten in de modder. Misschien bracht je het grootste gedeelte van je leven door in Had-ik-maar-Stad, waar je het anderen naar de zin maakte ten koste van jezelf. Misschien zwierf je jaren rond in de Dorre Woestijn, tot je je op een dag overgaf en de weg vond naar een echte oase.

Er zijn vele plekken op je Map… sommige zijn je heel vertrouwd en andere bezoek je maar zelden… sommige zijn heerlijk en andere verontrustend. In de oefening die nu volgt, zul je leren hoe je deze plekken aan bepaalde kenmerken kunt herkennen. Je zult zien hoe het toegaat in deze landschappen en onderscheiden hoe je je van het ene naar het andere landschap kunt begeven.

OEFENING: WAAR ZAT JE?

In deze oefening maak je een tripje door je leven, waarbij je je aandacht richt op een hoofdstuk dat destijds een bijzonder sterke emotionele lading had, maar waar je nu voldoende emotionele afstand van hebt genomen; een pijnlijke relatiebreuk of een verlies, een tijd van grote opschudding, een wankel begin van een nieuw avontuur of een andere beproeving waar je doorheen moest. Kies een ervaring uit het verleden die toen erg schokkend was, maar uiteindelijk de weg baande voor een positiever deel van je leven.

Schrijf in je notitieboek een kort, feitelijk verslag van waar je doorheen bent gegaan. Verklaar wat er gebeurde, welke gedachten en gevoelens je toen bestookten en wat je deed. Zorg dat je ook de overtuigingen die je toen had opschrijft.

Wanneer je klaar bent, herschrijf het verhaal dan, waarbij je het onderverdeelt in een lijstje met gebeurtenissen en je emotionele reacties daarop.

Stel je nu, terwijl je kijkt naar de lijst, iedere gebeurtenis afzonderlijk voor als een landschap. Het gevoel van verraden te zijn door je geliefde zou er één kunnen zijn, en het pijnlijke verdriet daarna en geen relaties meer willen aanknopen een andere.

Er volgt nu een voorbeeld, met de landschappen die mijn cliënt kon thuisbrengen vetgedrukt. Merk op dat ze beschreef hoe ze zich met elk ervan verhield en met hoe ze eruitzagen, en hoe ze veranderden.

Maggie was een zeer geslaagde effectenmakelaar die haar baan verloor en langer dan een jaar werkloos was geweest. Ze had wel een paar keer gesolliciteerd, maar dat was op niets uitgelopen. Terugkijkend schreef ze:

Als je kijkt naar wat jij hebt opgeschreven, zie je dan hoe het landschap zo nu en dan veranderde door de keuzes die je maakte, en soms vanwege de omstandigheden die je niet meer in de hand had – gebeurtenissen, emotionele impulsen, ideeën die plotseling in je opkwamen of kansen die zich aandienden? Zie je hoe je je verhield tot je Map? Je verhoudt je er altijd mee, maar nu kun je het bewust doen.

Waar bevind je je vandaag? Welk emotioneel landschap bewoon je? Is het waar je graag verblijft? Heb je het gevoel dat je er thuishoort?

Het betrouwbare Kompas van de Geest

Steeds wanneer we ons verloren of misplaatst voelen, kunnen we de Geest vragen ons tot gids te zijn en ons te helpen oriënteren op onze Map.

De Geest is een kracht die vergelijkbaar is met het magnetisme van de Noordpool. De Geest is het ware noorden, de bron van alle kracht en wijsheid, en hij zal je nooit misleiden. Het Goddelijke is altijd aanwezig, zelfs als je het spoor helemaal bijster bent. Je bent een spiritueel wezen dat lessen leert met behulp van een menselijke vorm, en alleen al daardoor word je aangetrokken door de Geest. Ergens binnen in je bestaat een natuurlijke hang naar de Geest die je altijd de juiste weg zal wijzen. Je hoeft alleen maar vaart te minderen en je kompas tevoorschijn te halen. Als je stil bent, spreekt de Geest tot je door middel van je intuïtie, zodat je je kunt oriënteren en de volgende juiste handeling kunt verrichten of zielenles kunt leren. Het is je persoonlijke gps!

Raadpleeg hem… en dan, terwijl je een zucht slaakt van verlichting, zul je beseffen dat je niet alleen bent of verdwaald in de bossen. Je zult zien dat je je ergens op de Magische Map bevindt en dat je de kracht hebt om invloed uit te oefenen op wat je meemaakt, om ervoor te zorgen dat je niet wegzakt in het Zompige Moeras, of je schuldig en lamgeslagen voelt in Had-ik-maar-Stad.

Je zult ook ontdekken dat het tevoorschijn halen van je kompas de toverwezens heeft opgeroepen die je tot mentors, bondgenoten en uitdagers zullen dienen. Deze verpersoonlijkte aspecten van je psyche zullen je altijd vertellen wat je weten moet, en dat kan iets heel anders zijn dan je zou willen horen!

Wanneer je hun wijze lessen echter in de wind slaat en geen acht slaat op hun aanwezigheid, zul je je kompas helemaal vergeten en zelfs kwijtraken. Je zult je hersens pijnigen met de vraag wat er verkeerd is gegaan en hoe je pijn kunt vermijden om te krijgen wat je hebben wilt van het leven. Je avontuur zal dan meer weg hebben van een nachtmerrie en je zult gaan geloven dat je machteloos bent, terwijl je juist een enorm potentieel hebt om je eigen koers te bepalen.

Een voorbeeld: stel je voor dat je schoonmoeder je bij het krieken van de dag belt en je een schuldgevoel aanpraat. Ze is altijd behoorlijk negatief en normaal gesproken kun je daar wel mee uit de voeten, maar je man heeft net zijn baan verloren en nu zul je zelf werk moeten zoeken, je huis moet misschien verkocht worden en je twee kinderen studeren en vragen steeds maar om meer geld. Je bent een spiritueel persoon, toch? Je kent alle metafysische antwoorden en affirmaties, maar op dat moment schiet je helemaal niets te binnen en je reactie duwt je over het randje.

Haal je kompas tevoorschijn en richt je op het ware noorden, samen met de Geest, en je zult zien waar je je bevindt. Misschien heb je het gevoel dat je in Had-ik-maar-Stad bent, of in dat angstaanjagende landschap dat ook wel De Stormvelden wordt genoemd. Misschien is het alsof je vastzit in de modder in de jungle, waar de lucht vochtig is en waar je wordt bekogeld met uitwerpselen door apen die zich schuilhouden in de bomen, maar die naar je schreeuwen als je probeert weg te duiken voor hun projectielen. Zo weerzinwekkend als deze ‘plek’ ook mag zijn, je hoeft er niet te blijven steken. Die apen zijn van jou en je kunt hen ervan weerhouden je lastig te vallen… en wanneer je dat doet, zul je merken dat het landschap op wonderbaarlijke wijze verandert in een vreedzamere plek.

Hoe je dat doet? Door de magische technieken van de cartograaf te gebruiken die in dit boek staan beschreven en die je kunnen helpen ophouden met reactief te zijn en in plaats daarvan creatief te worden. Zo verander je je innerlijke landschap en als resultaat daarvan ook je uiterlijke. Je kijkt om je heen naar deze jou vertrouwde, van apen vergeven jungle en herinnert je wat je doen moet om te ontsnappen; je besluit bewust om geen waarde te hechten aan de woorden van je schoonmoeder en je vertelt haar eenvoudig: ‘Ik hoor wat u zegt, fijn dat u dat met me wilde delen,’ beëindigt het telefoongesprek en richt je aandacht weer op dat waar je echt mee bezig wilt zijn.

Je zult dan merken dat dergelijke transformaties uit het emotionele drama naar kalme wateren heus mogelijk zijn. Als je je Kompas van de Geest tevoorschijn haalt, beschik je over alle kracht om die reactie van woede, frustratie en hulpeloosheid te veranderen.

Het defecte Kompas van de Logica

En hoe zit het dan met de logica? Hoe past de analytische geest in dit alles? Feiten zijn per slot van rekening feiten en je moet toch dingen doen die in de rede liggen als de wereld vergaat en mensen je tot het uiterste drijven! Logica heeft zo zijn voordelen, maar wanneer je haar gebruikt als je enige houvast, in plaats van je te laten leiden door de Geest, is je denken mechanisch; dan heb je een mechanistische visie op het leven die je ervan weerhoudt om magie en mysterie te ervaren. Je beperkt dan je magische krachten.

Een logisch brein probeert alles te snappen, wat op zich een nobel streven is, maar wat niemand van ons voor elkaar krijgt! We beschikken niet over het vermogen om alles wat er in het leven gebeurt te begrijpen, of om uit te vinden hoe we onze omstandigheden kunnen veranderen en het gedrag van anderen kunnen veranderen. Niemand van ons kan weten waarom er een aardbeving of vloedgolf plaatsvindt en duizenden mensen de dood vinden als gevolg daarvan, of wat we persoonlijk kunnen doen om deze overweldigende problemen van de menselijke conditie te ‘fixen’. We kunnen onszelf gek maken met piekeren over wat we wellicht gedaan hebben om die zakkenroller die onze portemonnee stal ‘aan te trekken’, of de chronische ziekte zonder bekende oorzaak, of het familielid dat onze grenzen maar niet blijkt te kunnen respecteren.

Sommige dingen gebeuren gewoon. Alleen logica toepassen om de ongelijksoortige gebeurtenissen in het leven te doorgronden, kan je vertellen hoe dingen tot stand gekomen zijn en je ook informatie verschaffen die je kan helpen toekomstige rampen te voorkomen. Maar logica kan je niet de onderliggende oorzakelijke krachten laten zien, kan het mysterie of de magie niet onthullen en kan geen antwoord geven op de vraag: Waarom?

Het Kompas van de Geest herinnert je eraan dat je erop kunt vertrouwen dat je hart zeer waarschijnlijk zal doorgaan met kloppen, de lucht je longen zal blijven vullen en dat je leven, als je de juiste keuzes maakt en hard werkt, niet zo zwaar zal zijn als wanneer je slechte keuzes zou maken en al het getob aan iemand anders overlaat. Al wil je nog zo graag geloven dat je ergernis, frustratie, pijn en verdriet kunt vermijden; dat zal gewoon niet gebeuren en het logische verstand wordt daar gek van.

Je kunt niet ‘uitstippelen’ hoe je je leven zo kunt inrichten dat je niks naars of onverwachts zal overkomen. Maar je kunt er wel voor kiezen om een mystieke reis te omarmen, om te werken met de symbolen die dienen als de taal van het mysterie en van de Geest, om een rijker, voller leven te leiden dat niet tot in detail kan worden gepland.

Wanneer je je overgeeft aan het avontuur en vertrouwen stelt in je Kompas van de Geest, zal de Map steeds duidelijker voor je worden en zullen zich nieuwe paden aandienen.

De Geest is een tegengif voor iedere vorm van lijden die we zelf creëren. Het werken met een denkbeeldig Kompas van de Geest kan ons herinneren aan de liefhebbende, troostende kracht van het Goddelijke, helpt ons beseffen dat het, steeds als we ons verdwaald voelen, alleen maar een illusie is, omdat de Geest ook daar bij ons is.

De volgende oefening helpt jou de kracht en aanwezigheid van het Goddelijke gewaar te worden.

Oefening: Oriënteer jezelf met behulp van het Magische Kompas

Net als met een echt kompas zul je werken met de vier windrichtingen: N, Z, O en W. Maar in plaats van dat deze letters staan voor noord, zuid, oost en west, staan ze voor emotionele ervaringen en gewaarwordingen (zoals je zult zien).

Teken een kompas op een stuk papier (echt of denkbeeldig); zorg dat de wijzer met de punt naar boven, naar de N gericht staat, en een naar beneden, naar de Z, eentje naar rechts, naar de O en eentje naar links, naar de W. Onder de N schrijf je: Ware Noorden, onder de O schrijf je Ego; onder de W schrijf je Wilskracht en onder de Z schrijf je Afzondering.

Leg het kompas op de vloer, met de N naar boven gericht, net als op een kaart. Ga rechtop staan, sluit je ogen en adem langzaam in en uit. Voel je verbondenheid met de Geest. Het Ware Noorden verandert nooit van plek, verplaatst zich niet. Dat is altijd recht voor je. Maak nu een draai van 90 graden naar rechts in de richting van Ego. Mediteer op wat ego voor jou betekent. Welke beelden, gedachten, gevoelens of sensaties komen er in je op als je aan dit woord denkt? Ervaar je flarden van herinneringen aan een tijd waarin je door je ego werd aangestuurd, een moment waarop je het de baas liet spelen? Denk je aan gelegenheden waarbij je je niet gehoord en niet gewaardeerd voelde? Onzichtbaar? Voel je je beschaamd, of onverdienstelijk? Ook al zijn je gedachten, overtuigingen of herinneringen verwarrend of pijnlijk; blijf je er bewust van, blijf aanwezig. Sta jezelf toe je emoties met behulp van je lichaam te uiten. Neem net zoveel tijd als je nodig hebt om te begrijpen wat het ervaren van het ego is.

Draai je, als je klaar bent, weer 90 graden verder, zodat je in de richting van de Z van Afzondering staat. Neem even de tijd om je op het woord te focussen en kijk naar de beelden, gevoelens, gedachten of gewaarwordingen die erdoor worden opgeroepen. Hoe voelt het om afzondering te ervaren? Welke herinneringen komen in je naar boven? Voel je je eenzaam? Kun je zien hoe je je best deed om het anderen naar de zin te maken om te mogen behoren tot hun groep? Herinner je je de middelbare school en de groepsvorming, de kliekjes daar?

Als je klaar bent, draai je lichaam dan weer zo dat je in de richting staat van Wilskracht. Wat betekent dit voor jou? Wat voor gevoel krijg je erbij? Welke beelden komen in je op als je een verbinding ervaart met wilskracht? Reageren mensen, als je wilskrachtig bent, op je zoals je wilt dat ze op je reageren? Voldoen de omstandigheden van je leven aan je verwachtingen? Werkt wilskracht voor je of frustreert het je?

Draai je weer in de richting van het Ware Noorden. Voel hoe je verbinding maakt met de kracht van de onvoorwaardelijke liefde van de Geest voor jou.

Stel je een wit licht voor dat je omgeeft en vervult van een beschermende, voedende liefde. Je voelt je veilig, bevrijd en moedig. Geniet een paar minuten van deze ervaring.

Het maakt niet uit in welke richting je je keert, de Geest is bij je, zoals je hierna zult merken.

Pak je kompas en vervang Ego, Afzondering en Wilskracht door Zonder moeite, Overgave aan het Heilige, en Wij. Herhaal de oefening, draai je in iedere richting en mediteer op deze bemoedigende, liefdevolle ervaring. Eindig door je weer bewust te worden van het Ware Noorden. Pak vervolgens een notitieblok en beschrijf de beelden, gedachten, overtuigingen, gevoelens en herinneringen die in je opkwamen.

De richtingen op dit Kompas van de Geest veranderen wanneer je de transformerende kracht van het Goddelijke (h)erkent.

Je hoeft je niet langer afgescheiden te voelen en kunt in plaats daarvan genieten van het gevoel deel uit te maken van Wij, een grotere gemeenschap van mensen en wezens op de aarde.

Je kunt de behoefte van je ego om belangrijk te zijn en erkend en gehoord te worden, omzeilen door overgave aan het Heilige. Je zult bescherming vinden in de wetenschap dat de Geest altijd voor je op de uitkijk staat, altijd voor je aan het werk is. Je kunt vertrouwen op zijn liefdevolle begeleiding en je verlaten op zijn wijsheid.

Je kunt je wilskracht en moeiteloosheid vervangen, terwijl je geduldig wacht op de wonderen van de Geest die de zee die zich als een obstakel voor je uitstrekt, zal doen splijten, die je de vleugels zal geven om je problemen te overstijgen. Die je mogelijkheden zal bieden waar je zelf nooit aan gedacht zou hebben en waardoor mensen en situaties in je leven verschijnen die jouw innerlijke rust en aanvaarding weerspiegelen.

Je kunt het kompas, dat je met de onzichtbare kracht van het Ware Noorden verbindt, op ieder gewenst moment tevoorschijn halen; oriënteer jezelf op een plek die je in verwarring heeft gebracht, die je verdrietig, bang of gefrustreerd heeft gemaakt, en observeer je ervaring. Dan gaat de echte magie van je leven van start en je herinnert je hoe je hier beland bent.

Besef als je komt op de plekken waar je emoties de kop opsteken en je dreigen te overspoelen, dat je op een kruispunt staat van twee werelden, waar het onzichtbare het zichtbare vormt en informeert. Als je kunt, neem dan een beetje afstand van jezelf en accepteer dat je hier bent, op een plek die met een kruis gemarkeerd is, en je zult je herinneren dat jij je innerlijk landschap niet bent. Je bent niet de Stormvelden die binnen in je woeden, de Dorre Woestijn die je het gevoel geeft verloren te zijn en nooddruftig. Je bent niet die Razende Rivier die je meesleurt in haar heftige stroming.

Als je door al die verschillende landschappen reist, kun je jezelf altijd beschouwen als een bijzondere deelnemer. Je bent niet wanhopig, maar iemand die tijdelijk door de Vallei van Verlies reist, door een gebied dat je naar verkiezing kunt verlaten. (Hoewel je er op een zeker moment misschien weer naar terug zult moeten keren.) Je bent een moedige ontdekkingsreiziger die beseft dat hij niet is waar hij zou willen zijn en die de kracht heeft om zichzelf naar een andere plek te leiden.

Verwarring over onze ‘plek’

Onlangs vroeg ik, tijdens een seminar, aan 150 deelnemers: ‘Wie van jullie voelt zich op dit moment verdwaald, verloren?’ Bijna iedereen stak zijn hand op.

Het overkomt ons allemaal. We weten misschien waar onze stoelen staan, maar we voelen ons toch verdwaald in een vreemde omgeving. En als dat waar is, waar bevinden we ons dan?

Menselijke wezens zijn de enige soort die geen echt besef van ‘plaats’ heeft. Dat komt doordat we onze mind kunnen gebruiken om onszelf te verbeelden dat we ergens anders zijn, om het verleden te laten herleven en ons de toekomst voor te stellen. We kunnen een andere werkelijkheid ervaren dan het huidige moment, een werkelijkheid die we onze subjectieve ervaring noemen en die vaak overhoop ligt met de gebeurtenissen die zich buiten onze hoofden afspelen. Geen wonder dat we gedesoriënteerd zijn. Onze emoties en onze gedachten brengen ons in een woestijn, terwijl we in een hotelkamer zitten of in een bespreking.

We hebben allemaal een ‘plekje’ in de wereld en in het grote levensweb. Deze plek te kennen, geeft ons een gevoel van veiligheid en zingeving. Het probleem is echter dat we zoveel gewicht geven aan onze eigen innerlijke ervaringen, dat onze ware natuur ons volledig ontgaat en dan kunnen we de weg naar huis, naar waar we thuishoren, niet terugvinden. We hebben het gevoel dat we doelloos rondzwerven op kronkelpaden naar wie weet waarheen. We vergeten dat we avonturiers zijn op een Magische Map en samen met onze medereizigers en met de Geest de magische kunst van het co-creëren beheersen. We kunnen niet eerder naar ‘huis’ dan dat we weten waar we ons op dit moment bevinden.

Ik voelde me verloren en verward, en doolde jarenlang rond via de Dorre Woestijn en de Stormvelden naar de hypnotische Papavervelden, tot ik uiteindelijk de bodem van de put bereikte en moest erkennen dat ik een alcoholist was die totaal geen controle had over haar drinkgedrag. Ik was zo vaak in slaap gevallen in dat gevaarlijke, verlokkelijke Papaverveld dat een groot deel van het leven en van de kansen om me te ontwikkelen, om heel te worden en om mijn levensdoel te omarmen, aan me waren voorbijgegaan. Ik had niet meer gedaan dan vegeteren en reageren op wat er om me heen gebeurde. Ik was niet in staat geweest om te luisteren naar de stem van mijn ziel, die wist waar ik ‘thuis’ hoorde en hoe ik daar moest komen.

Ik kon me mijn rol in het co-creëren van de gebeurtenissen in mijn leven niet toe-eigenen, want alleen al die gedachte was veel te pijnlijk om tot me door te laten dringen. Mijn innerlijke landschap bezorgde me een onbehaaglijk gevoel en ik zocht wanhopig naar een rustpunt dat me bleef ontglippen. Zoals zoveel alcoholisten had ik een moment van inzicht toen ik mezelf op een dag met geheel andere ogen in de spiegel bekeek. Ik zag mezelf voor de eerste keer in mijn leven echt.

De spiegel liegt nooit

Mensen beweren vaak dat een foto van henzelf of een videoclip of een beeld in de spiegel hen wakker schudt uit de slaapstand en confronteert met wat ze zijn en wat ze doen. Ze zien zichzelf zoals ze zijn en niet hoe ze zichzelf graag willen herinneren of hoe ze zich herinneren dat ze waren. Het lukt hen dit te doen omdat ze uit hun objectieve, emotionele ervaring zijn gestapt en zich bewust zijn geworden van hun observerende zelf, die met grote helderheid waarneemt. De tovenaar die de Map kan veranderen is wakker geworden! De ziel laat van zich spreken!

De neurowetenschappen laten zien dat wanneer je zenuwstelsel een paniekreactie vertoont op vermeend gevaar, de bloedtoevoer en elektrische activiteit toenemen in het gedeelte van je hersenen dat je in staat stelt te vluchten of te vechten. Tegelijkertijd wordt het gedeelte van je hersenen dat maakt dat je kunt bespiegelen, je impulsen beheersen, plannen en dromen inactief en kun je, als gevolg daarvan, niet meer helder denken.

Hierdoor lijkt het alsof je ‘verblind’ raakt van jaloezie of woede, of ‘overmand’ door verdriet. Je kalme, waarnemende zelf is verdwenen, omdat deze krachtige emoties je de toegang versperren tot dat deel van je hersenen dat je kan doen uitstijgen boven de pijn van het moment. Maar wanneer je dat vermogen kunt activeren, kun je het landschap van je gedachten, gevoelens en overtuigingen overzien. Je kunt naar jezelf kijken en vaststellen dat er sprake is van twee ‘zelven’; de ‘jij’ die het landschap ervaart en de ‘jij’ die waarneemt dat dit gebeurt.

Hoewel het ontwaken van ons waarnemende zelf – het bewustzijn dat zich niet verward voelt, verloren of overdonderd – in een flits kan gebeuren, kun je het vermogen al hebben ontwikkeld om buiten jezelf te treden. Iedereen heeft de innerlijke kracht om de vaardigheid van het prikkelen van dit observerende zelf dat kan reflecteren te ontwikkelen. Ben je vergeten dat je over dit vermogen beschikt? Betrap je jezelf soms op het waarnemen van je emotionele ervaring en hoor je jezelf zeggen: ‘Hmm, ik ga helemaal uit mijn bol. Overdrijf ik het niet een beetje?’

We zijn het vaak niet gewend om naar die innerlijke stem te luisteren. Onze aandacht wordt getrokken door het drama of door ons landschap, en we vergeten dat wij het zelf zijn die het creëren.

Heb je wel eens gedroomd dat je het gevoel had te worden opgejaagd of dat je werkelijk in gevaar verkeerde, en dat een deel van je psyche plotseling beseft dat je aan het slapen bent en vervolgens wakker wordt?

Onze minds zitten zo in elkaar dat ze zichzelf beschermen, maar soms moeten we de pijn wel voelen om te kunnen genezen. We moeten ook de donkere plekken doorzoeken. Je kunt de schaduwlanden niet ‘omzeilen’, geen omweg maken.

Maar stel je voor dat je de macht hebt om wanneer je maar wilt wakker te worden, om je waarnemingsvermogen op te eisen en de toverstok op te pakken die verbonden is met al je innerlijke wijsheid, evenals met de weelde aan wijsheid waar het Goddelijke ons over kan doen beschikken. Stel je voor dat je de moed hebt om alle uitdagingen onder ogen te zien en dat je je stante pede kunt wenden tot alle toverwezens in dit land, om je bij te staan in de magische reis naar een betere plek.

Je kunt het. En je zult hulp krijgen.

Waarneming en filters

Waar je je ook bevindt: je bent ‘hier’. Je bent waar je jezelf waarneemt.

Je gedachten, gevoelens en overtuigingen creëren het landschap in je psyche. Dit is de plek die je waarlijk inneemt, en die kan totaal verschillen van de plek die je fysiek bewoont.

Deze plek is gecreëerd door je waarneming. Je ziet wat je verwacht te zien, zelfs als je niet eens in de gaten hebt dat je het verwacht. De mind is uitgerust om dat wat je in het verleden geleerd of ervaren hebt, heel efficiënt toe te passen op wat je op dit moment voor je ogen ziet gebeuren. Dit vermogen wordt gebruikt om de tekenen van gevaar en mogelijk lijden op te merken. Daarom is het ook zo moeilijk om de gedrags- en gedachtepatronen te doorbreken die ooit dienden om je te beschermen, maar die je nu niet langer van dienst zijn. Je mind is, net als die van anderen, altijd feiten aan het wegfilteren die strijdig zijn met je overtuigingen.

Allemaal moeten we deze beperkte manier van kijken naar onze levens ontgroeien. We moeten alert worden op onze filters en leren hoe we ze kunnen veranderen. Op die manier zorgen we ervoor dat we andere keuzes maken en nieuwe patronen creëren, een nieuw verhaal dat op de kaart zichtbaar zal zijn.

Dit is hoe waarneming in zijn werk gaat: je brein hecht betekenis en structuur aan alles wat je ziet om het begrijpelijk te maken en alle verwarrende en tegenstrijdige informatie te vereenvoudigen die je opdoet. Je bewustzijn blokkeert veel van de zintuiglijke indrukken die het brein krijgt, en niet voor niks; wanneer je het allemaal binnen zou laten komen, zou je stapelgek worden. Je kunt niet alles wat er om je heen gebeurt ervaren, zonder volslagen gedesoriënteerd te raken.

Wetenschappers zijn het erover eens dat de menselijke geest niet meer dan circa 5 procent in zich op kan nemen van waar hij aan wordt blootgesteld, en dit fragment wordt door ons onderbewuste geselecteerd en in de prefrontale cortex van het brein geordend.

In het informatietijdperk maakt de mind er een gewoonte van alles te vereenvoudigen, opdat je er niet door overweldigd wordt. Filters zijn prima, maar achteroverleunen en hen te laten beslissen welke informatie belangrijk is en wat kan worden genegeerd, is jezelf onderuit laten zakken in het Papaverveld. In dit slaperige land is geen sprake van evolutie en ook niet van heelwording. Je moet echt wakker worden en aandacht en openheid van geest ervaren om te kunnen groeien. Net als een bloem zul je je moeten openen voor de regen en het zonlicht. Je zult de filters in je mind moeten vervangen en nieuwe informatie, nieuw bewustzijn binnenlaten.

Altijd als ik een reading doe voor een cliënt, zie ik het proces op basis waarvan zij hun keuzes maken. Patronen herhalen zich en raken ingeslepen. Mensen hebben de neiging om slaapwandelend van de ene situatie in de andere te belanden en de ware bron van hun lijden te ontkennen; hun verstoorde overtuigingen die innerlijke chaos veroorzaken en uitwerken op hun uiterlijke werkelijkheid.

Je kunt je magische kracht benutten om te zien hoe je verkiest te zien; door de ogen van compassie met jezelf en met anderen. Wat je zult ontdekken over jezelf is zo nu en dan weerzinwekkend, dus je zult zonder meer zachtaardig, liefhebbend en vergevend moeten zijn ten opzichte van jezelf. Gelukkig is de Geest er altijd, met zijn oneindige liefde voor jou, en herinnert je eraan dat je net zoveel van jezelf moet houden als je door het Goddelijke wordt liefgehad: onvoorwaardelijk.

De enige manier om jezelf helder te zien is een stap terugdoen van wat je ervaart en opmerken wat je jezelf aandoet. Het is niet iets of iemand, maar je mind die je naar de Stormvelden voert of naar het Zompige Moeras waar je je overweldigd voelt. Je avontuur vindt altijd plaats achter de lens waar je doorheen kijkt. Doe een stapje terug en vertrouw erop dat de Geest er is om je te vervullen van compassie voor jezelf, om je de moed te geven om te zien wat je moet zien.

Het ontwaken van je bewustzijn

Hoewel we het soms proberen te vermijden om naar onszelf te kijken omdat we bang zijn dat het te pijnlijk is, kijken we ook vaak niet naar onszelf en onze patronen, omdat we eenvoudigweg op de automatische piloot staan. We reageren op de gebeurtenissen in ons leven en de emoties en gedachten die we hebben, zonder ons voor te stellen hoe we iets nieuws zouden kunnen creëren uit onze huidige ervaring.

De enige manier om je automatische piloot uit te schakelen die ervoor zorgt dat je emotionele reacties hebt als angst, twijfel, woede of nervositeit, is de gewoonte ontwikkelen om de waarnemer in jezelf te wekken. Deze innerlijke getuige is een enorm krachtige manifestatie van je hogere zelf of je ziel. Hij is als een grote Bewustzijnstovenaar met een toverstok die hem toegang geeft tot alle kennis.

Deze innerlijke Bewustzijnstovenaar is dat deel van je dat erkent dat logica en rede niet altijd de effectiefste middelen zijn om te ontsnappen uit een emotioneel gebied en terug te keren naar een land van vreugde. De tovenaar in jou kan je gedachten tot rust manen en je helpen de somberte te ontstijgen die door sterke emoties veroorzaakt wordt. Het is alsof hij met zijn toverstaf de rivier van bewustzijn aanraakt en de verbinding herstelt met de wijsheid van het universum zelf. Er staat een geheel nieuwe taal tot je beschikking. De Geest kan tot je spreken door middel van natuursymbolen en je uitnodigen iets nieuws te creëren; nieuwe gedachten, overtuigingen, gedrag… nieuwe ideeën en inzichten.

Wanneer je verandert, verandert de manier waarop je naar de wereld kijkt en op magische wijze begint alles om je heen mee te veranderen. Je Magische Map is veranderd. Mensen kijken anders naar je. Je ziet er niet meer hetzelfde uit, loopt niet meer hetzelfde, beweegt je heel anders in de wereld dan je gewend was te doen. Omdat je met alles wat leeft verbonden bent, stromen het licht en het bewustzijn dat je ervaart ook naar de mensen om je heen en beinvloeden hen.

Dus maak die slaperige tovenaar nu maar wakker. Is dat eenmaal gebeurd, dan zie je het landschap veel scherper en besef je waar je bent.

Plaatsen die je zou kunnen bezoeken

Er bevinden zich talloze landen op de Map. In dit gedeelte worden er een paar genoemd die je wellicht zult tegenkomen. Je vindt een langere lijst aan het eind van dit boek. Misschien zijn er gebieden die niet vermeld worden, maar die je ontdekt als je met je kaart begint te werken. Wanneer je die landen bezoekt, let dan op hoe ze eruitzien en probeer met behulp van de Plekgeesten hun wijsheid te vinden. Naarmate je meer vertrouwen krijgt in je vermogen om de Map te co-creëren, om te werken met de Geest en je te verhouden tot je magische bondgenoten en de reisgenoten die je onderweg tegenkomt, zul je merken dat je bereid bent om sommige van de wat spannender landschappen te bezoeken om je gevoelens ten volle te ervaren en je lessen te leren.

Ieder land heeft een donkere zijde en een lichte zijde. Leer ze kennen en werk ermee. Niemand wil ooit iets veranderen als alles op rolletjes loopt, maar als je te veel tijd doorbrengt in de gelukkige gebieden, vind je jezelf misschien slapend terug in de Papavervelden of onstoffelijk zwervend in een Schemergebied, dus je moet zorgen dat je de reis voortzet.

Ik moedig je aan om een lijst van landen te ontwikkelen die alleen maar van jou zijn. Wat heb je meegemaakt? Welke avonturen wachten je nog op de weg die voor je ligt? Kun je je landschappen voor de geest halen die je graag zou willen bezoeken? Kun je je plekken voorstellen waar je je aan kunt laven? Plekken waar je je heil kunt vinden, moed kunt vatten of risico’s kunt nemen? Kun je je een landschap voor de geest halen dat je gebeden en intenties de wereld in stuurt?

Je gevoelens, gedachten en overtuigingen zijn de wortels van je Thuisboom. Door de Map binnen te gaan en de omgeving in je op te nemen die door deze almaar veranderende indrukken is geschapen, zul je merken dat je niet je gevoelens bent, maar eerder degene die ze voelt. Door je deze techniek van werken met landschappen op de Magische Map eigen te maken, geef je jezelf een heel oorspronkelijk cadeau; je bent een magische avonturier die de reis maakt naar zijn bestemming.

In Greg Bradens inspirerende boek Secrets of the Lost Mode of Prayer schrijft hij:

‘Voelen is het Gebed: oude tradities herinneren ons eraan dat de wereld om ons heen niets meer en niets minder is dan de spiegel van wat er in ons leven van ons is geworden; wat we vinden van de relatie die we met onszelf hebben, met elkaar en, uiteindelijk, met God. Wetenschappelijk bewijs komt op hetzelfde neer: wat we vanbinnen voelen, wordt manifest in de buitenwereld.’

Onthoud dat je al deze plekken binnen in je kunt betreden. Dompel je onder in die ontdekkingsreis en vergeet nooit dat de Geest er is om je te begeleiden. Je zult nooit meer verloren zijn en je kunt de weg naar huis altijd terugvinden.

Het Zompige Moeras

Het moeras is als de ‘oersoep’ waarin vloeistoffen zich mengden en onverwacht nieuw leven en levensvoorwaarden werden gevormd. Je kunt in het Zompige Moeras belanden als het leven je een effectbal toewerpt en je bijvoorbeeld de zorg voor zowel je ouders als je jonge kinderen moet dragen. Of misschien krijg je het werk van een vertrokken collega erbij, of zit je midden in een gezondheidscrisis. Je komt er misschien terecht wanneer je de dingen die je moet doen geen prioriteit gegeven hebt of voor je uit geschoven, waardoor je nu geconfronteerd wordt met zo’n enorme stapel werk dat je niet meer weet waar je moet beginnen.

De modder is hier zo dik en zuigend dat het lijkt alsof je gevangen bent in het Zompige Moeras. Maar zodra je stopt met worstelen en het ziet als de creatieve soep van potentie en ideeën die je bewustzijn kunnen veranderen, zul je verrast worden door de grote hoeveelheid kansen die naar boven komen drijven. Het gevoel dat je te veel dingen te doen hebt in veel te weinig tijd en dat je er zo slecht in slaagt je leven op orde te krijgen dat je bezig bent kopje onder te gaan, zal als sneeuw voor de zon verdwijnen zodra je de les van het Zompige Moeras leert: dat je je moet ontspannen en ophouden met proberen het iedereen naar de zin te maken.

Nadat je je een tijdje rustig hebt gehouden, zal de Geest van het moeras je begeleiden naar de volgende juiste handeling. En weldra zal alles weer in orde zijn. De tijd zal zelfs ruimte voor je maken en je zult uren genoeg hebben in een dag om alles te doen wat je moet doen. Er is een oud gezegde dat afkomstig is van Noorse runen: We doen zonder te doen en alles wordt gedaan.

De Vallei van Verlies

Er is een plek waar niemand van ons naar af wil reizen; een plek van pijn, tranen, razernij, verdriet en afwijzing. Maar in de Vallei van Verlies kunnen we open worden gebroken om te beseffen dat we thuishoren bij de ziel van de wereld. De moderne westerse cultuur heeft geen goed besef van het belang van deze plek, de kracht die we er kunnen vinden en de diepten die we leren doorgronden als we in deze vallei zijn.

Omdat het zo’n pijnlijke plek is, moet je het jezelf gunnen er een tijdje te blijven. Toen ik allebei mijn ouders verloor, slaagde ik er niet in mezelf toe te staan om te helen, maar toen mijn honden stierven, dwaalde ik langdurig door de Vallei van Verlies. Ik gaf mezelf toestemming er een tijdje te blijven om de zwaardere stukken van mijn leven onder ogen te zien. Het verliezen van mijn harige metgezellen die onvoorwaardelijk van me hielden en me leerden hoe je onzelfzuchtig verantwoordelijk en vol compassie kunt zijn, was ongelooflijk zwaar voor me. Maar te ervaren hoe hun verlies mijn hart had gebroken, maakte me open genoeg om de lange en kronkelige reis terug te maken naar het overlijden van mijn ouders. Wat me een te pijnlijke reis had geleken, kon ik aan toen ik me eenmaal een weg had gebaand naar heelwording.

Ik werd pas echt bevrijd toen ik bewust terugkeerde naar deze Vallei van Verlies om waarlijk de menselijke zwakheden in mijn familie te accepteren, mijn eigen aandeel in het conflict onder ogen te zien en uiteindelijk ons allemaal te vergeven (hoewel dat even duurde). De Vallei van Verlies stelde me vervolgens in staat te genezen van de tragedies die ons uiteengedreven hadden.

Op een dag zal deze plek ook jou naar zich toe roepen. Wanneer je probeert hem te vermijden of het gebied zo snel mogelijk weer te verlaten, zal er echt iets verloren gaan, want de Vallei van Verlies is de plek waar je nederigheid leert, dankbaarheid, waardering en een diepere toegang tot je hart.

De Dorre Woestijn

In de Dorre Woestijn voel je je uitgeput en alsof je voorraad creativiteit is opgedroogd. Misschien heb je wel al je water weggegeven en jezelf omringd met lege bronnen die je het gevoel geven dat je ze vullen moet. Het lijkt alsof er niets kan groeien op de verdorde aarde. Wanneer je tot de Dorre Woestijn geroepen wordt, lijkt het alsof er nooit meer iets zal groeien of bloeien in je leven. Deze plek lijkt onontkoombaar, hoewel je hem uiteindelijk weer zult verlaten.

De Plekgeest van de Dorre Woestijn zal je leren behouden wat je hebt in plaats van het gedachteloos te verspillen, voedsel te vinden op de verborgen plekken en diep te graven om water te vinden. Hier ontdek je je vindingrijkheid en weerbaarheid in zware tijden. Je leert ook om in je latente verlangens, je hobby’s en creatieve activiteiten op zoek te gaan naar inspiratie. Als je kompas naar de Geest wijst, komt de inspiratie, maar soms is het de bedoeling dat je alleen maar ontspannen dingen doet tot de flits van inzicht een nieuw pad opent. Plotseling zie je dan groen verschijnen op wat eens kale, droge aarde was.

Mede-afhankelijkheidsland

Je komt terecht in Mede-afhankelijkheidsland wanneer je een relatie aanknoopt met een verslaafde of alcoholist, of je raakt zo verstrengeld met de levens van anderen, dat je je gevoel van onafhankelijkheid en eigenwaarde kwijtraakt. Hier merk je dat je een kroon op je hoofd draagt en een misplaatst machtsgevoel hebt, omdat je gelooft dat je op de een of andere manier verantwoordelijk bent voor andermans gedrag. Maar zo zie jij het zelf niet, omdat je graag wilt geloven dat je alleen maar probeert te helpen, of de ander zodanig lief te hebben dat hij beter wordt.

Je hebt niet in de gaten dat je gedreven wordt door je behoefte om je belangrijk te voelen, als je anderen probeert te ‘fixen’. Wanneer je kijkt in de lachspiegels die overal hangen in Mede-afhankelijkheidsland, heb je het gevoel dat als je jezelf nog maar een klein beetje meer in bochten wringt, alles in orde zal komen en die andere persoon dan gezond, gelukkig en verantwoordelijk zal zijn… maar dat is een illusie. Hoe meer je probeert om dingen voor anderen te regelen, hoe groter de kans dat je in de val trapt of verdwaald raakt in het doolhof dat gemaakt is van doornige heestertakken bezaaid met kleverige spinnenwebben die zich als tentakels om je heen wikkelen.

In Mede-afhankelijkheidsland vraagt de Plekgeest je om na te denken over het stellen van gezonde grenzen, je te houden aan een regel van liefde- en compassievolle onthechting en leert je je ongerustheid in toom te houden. De enige uitweg uit deze plek is het oefenen van radicale aanvaarding en leven en laten leven. Precies zoals de mantra die Dorothy hielp om uit het Land van Oz te komen, zul jij er een hebben om je te helpen ontsnappen uit Mede-afhankelijkheidsland: ‘Ik heb het niet veroorzaakt, ik kan het niet verhelpen en ik kan het niet beheersen.’

Je zult jezelf in allerlei verschillende landschappen aantreffen – sommige prachtig en andere behoorlijk verontrustend. Onthoud dat het eerste wat je doet op een ontregelende plek, rustig ademhalen is, kalm worden en om je heen kijken om te zien waar je bent. De volgende stap is jezelf afvragen of je er al eerder geweest bent en indien dat het geval is, wanneer? Waar bevind je je in de tijd? Herleef je het verleden? Heeft het zin om dat te doen? Waarom moest je hier weer terugkeren? Alleen door het landschap te onderzoeken, kun je het antwoord vinden.