De clitoris

Ik was op bezoek bij een jong gezin. De ouders en ik zaten aan de keukentafel thee te drinken, de oudste zoon was buiten aan het spelen, het dochtertje van zes lag op de bank te masturberen. Je kon het niet duidelijk zien, ze lag languit op haar buik zo’n beetje te rijen, maar haar vader wist wat ze aan het doen was.

“Hou daar eens mee op, Marieke!” zei hij terloops. De moeder wierp een blik op de sofa en haalde haar schouders op. “Toen ze drie was, deed ze het al,” zei ze verontschuldigend, “ze had een teddybeer die ze tussen haar benen klemde. We verbieden het niet, maar we ontmoedigen haar soms. Het staat zo raar.”

“Ik had er geen erg in,” zei ik, “maar van mij mag ze.”

Het leek mij niet verkeerd als ze de weg vast weet. Sommige dingen kun je maar beter vroeg leren.

In mijn kleutertijd deed ik erotisch geladen spelletjes met mijn broer en zus. We reden paard op kussens en kraaiden van de pret, maar wat het precies betekende, beseften we niet. Als mijn moeder binnenkwam, hielden we op of lieten ons afleiden. Zij vond ons te jong voor de praktijk, eerst moesten we de theorie doornemen.

Ik denk dat ik een jaar of zes was toen zij een boek uit de kast pakte, ons bij zich riep en aan de voorlichting begon. Mammie waar kom ik vandaan? heette het boek. Wat er precies in stond, weet ik niet meer, wel dat ik het curieus vond dat iemand zijn moeder Mammie noemde in plaats van Mama. Op school waren kinderen die Ma zeiden, of Mam. Toen mijn moeder informeerde of er nog vragen waren, gingen die van mij vooral over de kwestie van de aanspreekvormen, niet over de voortplanting.

Daar hield ik mij op die leeftijd niet mee bezig. Ik had andere zorgen. Ik was verliefd op Hans, die me niet zag staan, en op Robbie, die meisjes aan hun haren trok. Seksualiteit was een diffuse drift die onbenoembaar was. Ik droomde soms over onze melkboer, een man met krulhaar en diepblauwe ogen. Wat ik met de melkboer wilde, wist ik niet. Over de daadwerkelijke toelevering van het zaad was Mammie niet erg duidelijk geweest.

Pas toen ik dertien was, wilde ik vragen stellen. Ik was verliefd op drie jongens uit een hogere klas en ik wilde weleens weten hoe het moest, zoenen en vrijen. Ik was inmiddels op de hoogte van de uitvoering van de geslachtsdaad. Die stond duidelijk beschreven in de voorlichtingsboeken voor gehuwden, die mijn ouders in de kast hadden staan, maar ik was nog niet aan de coïtus toe. Ik knoeide nog maar wat uit nieuwsgierigheid.

Ik had verwacht dat ik er plezier in zou hebben, maar vooralsnog viel de seks tegen.

Ik weet nog dat ik voor het eerst een erectie voelde. Het was niet mijn bedoeling op onderzoek uit te gaan, ik was per ongeluk in de armen van een jongen terechtgekomen. Hij was verliefd op mij, maar ik niet op hem. Ik was nog aan het bedenken hoe ik op een nette manier van hem af moest komen, toen hij mijn hand pakte en hem op zijn gulp legde. Getver! dacht ik en wurmde me uit zijn omhelzing. Later waren er andere erecties, maar het duurde lang voor ik de aardigheid ervan inzag.

In de voorlichtingsboeken zocht ik op wat ik verkeerd deed. In Het Volkomen Huwelijk van dokter Van de Velde stond dat sommige vrouwen frigide waren. In de Zweedse liefdesroman, die mijn ouders ook bij de educatieve boeken hadden gezet, werd een vrijpartij tussen een jongeman en een meisje beschreven. Hij deed het voor het eerst, het meisje had al wat ervaring in de liefde. Hij wreef zo hier en daar eens, kuste haar borsten en streelde haar venusheuvel. Toen begon het echte werk. Hij duwde zijn penis in haar vagina en bewoog op en neer. Zij hijgde en kwam klaar.

Waarvan? dacht ik verbaasd.

Ik had al eens geprobeerd mijn vinger in mijn vagina te steken, maar daar werd ik volstrekt niet orgastisch van. Van de verrichtingen van de jongens met wie ik vrijde, kwam ik ook al niet klaar. Die deden maar wat. Van de clitoris hadden ze nog nooit gehoord, ik zelf trouwens ook nog maar ternauwernood.

In Het Volkomen Huwelijk stond dat een clitoraal orgasme een Onvolkomen Orgasme was, iets voor onrijpe vrouwen die zichzelf nog niet hadden gevonden. Ik had niet alleen mijzelf nog niet gevonden, maar die hele clitoris niet, en ik begreep dat ik gedoemd was als frigide vrouw door het leven te gaan.

Nog één keer heb ik mijn moeder een vraag gesteld toen ik al een paar keer met een man naar bed was geweest. We deden samen de afwas. Zoals in veel huisgezinnen was dat de gelegenheid om intieme zaken te bespreken. Tijdens de afwas wordt de opvoeding voltooid. Ik heb me weleens afgevraagd wat de intocht van de vaatwasmachine in het Nederlandse huishouden heeft betekend voor openhartige gesprekken.

Ik vertelde mijn moeder dat ik er niks aan vond, in bed. “Ik kom nooit klaar,” zei ik er ter verduidelijking bij. Ze keek mij nadenkend aan. “Misschien moet je aan iets spannends denken,” raadde ze aan, “dan lukt het wel.” Ik zuchtte. Ik had de vraag ook eens aan de huisarts voorgelegd. Die zei dat ik me meer moest ontspannen. Kennelijk moest je ontspannen aan iets spannends denken. Ik had een vermoeden dat mijn frigiditeit daar geen druppel van zou smelten.

Pas toen ik negentien was, kreeg ik een voorlichtingsboek in handen waar ik wat aan had. Het was van een Deense feministe, Mette Eljersen. Zij had een onomwonden boodschap: van de beweging van de penis in de vagina komen vrouwen niet klaar, de meeste vrouwen in ieder geval niet. Alleen de prikkeling van de clitoris leidt tot een orgasme. Ik was zo opgelucht dat ik begon te huilen. Voor het eerst stond het daar: ik hoefde niet aan iets spannends te denken, ik hoefde me niet te ontspannen. Dat ik nooit met een orgasme had gereageerd op wat al die jongens, die mannen hadden liggen prutsen, was niet anders dan een vanzelfsprekend antwoord op slechte seks. Mette Eljersen was er duidelijk over: ze kunnen hem net zo goed in je oor steken.

Zo erg is het natuurlijk niet. Seks is een taal en niet alleen de werkwoorden en de zelfstandige naamwoorden vormen de mededeling. Ontroering, de nabijheid van een warm lichaam, en een rekkende vaginawand zorgen wel degelijk voor seksuele opwinding. Kussen, strelingen, lieve woorden en de gedachte dat je het juist met die ene man doet, alles draagt bij aan de vrijage, maar voor het technische gedeelte zorgt de clitoris, met haar wijdvertakte zenuwbanen, de bloedtoevoer en god weet wat al niet voor hormonaal besturingsmechanisme.

Toen ik eenmaal wist waar het geheim school, was het snel gedaan met de frigiditeit. Het kostte wat oefening om behendig te worden, maar toen kon mijn liefdeleven dan toch eindelijk beginnen.

Ik had alleen geen rekening gehouden met mijn erotische voorkeur. Ik ben overwegend heteroseksueel. Ik doe het met mannen of liever gezegd, zij doen het met mij, en daar zijn ze niet allemaal even bedreven in.

Het is verbazend hoe onhandig sommige mannen zijn. Ik ken een vrouw die drieëntwintig jaar getrouwd is geweest met een veearts. Ze woonde in een luxe landhuis, reed in een sportauto, haar kinderen zaten op hockey en op paardrijden en ogenschijnlijk was het een droomhuwelijk. Maar zodra de kinderen min of meer zelfstandig waren, heeft deze vrouw haar echtgenoot verlaten voor een foeilelijke kunstenaar, die haar niets anders te bieden had dan een plek in zijn bed.

“Waarom in godsnaam?” vroeg iedereen haar. Ik vroeg niks, ik kende het antwoord. Ze had me jaren daarvoor al verteld dat haar man wel lief was en goed voor de kinderen, maar dat er iets mankeerde aan zijn fijne motoriek. In bed was hij ook veearts.

Ik heb zelf ook geregeld in bed gelegen met mannen die geen talent vertoonden. Toen ik jonger was durfde ik er niets van te zeggen en deed ik net of ik klaarkwam.

Misschien wordt het later beter, dacht ik. Maar het werd niet beter en ik pijnigde mijn hersens om een methode te verzinnen om hem bij te scholen. In problemenrubrieken wordt altijd aangeraden een goed gesprek te voeren, maar wannéér dat moet, staat er niet bij. Aan tafel? “Henk, ik moet je iets vertellen. Onze seks is knudde.”

In bed? Zelfs lieve mannen, die graag willen leren, worden houterig als je ze instructies geeft: “Zou je je vinger uit mijn vagina willen halen? Zet daar maar neer, nee, iets hoger. Zachtjes strelen graag, niet boenen en niet peuteren. En niet krabben. Wat zou je zeggen van likken? Dan kun je het minste kwaad.”

In de jaren dat ik met veel verschillende mannen verkeerde, was de orale seks nog geen gemeengoed. Veel mannen wisten niet eens dat vrouwen ook konden klaarkomen. Anderen wisten het wel, maar hadden er geen boodschap aan.

“Hoe was het voor jou?” vroegen ze hijgend na hun eigen orgasme. Wat moest ik zeggen? “Ach, het gaat wel, ik doe het meer uit beleefdheid. Of voor de heb.”

Tegenwoordig weet iedere man dat er een clitoris bestaat, maar dat betekent niet dat hij er vanzelfsprekend mee overweg kan. Dat kan ik hem ook niet helemaal kwalijk nemen, want wat de ene vrouw in vervoering brengt, vindt een andere te ruw of juist te zacht. Nooit doet een man het zomaar goed. Wat dat betreft is een penis dankbaarder. Die is allang blij als hij aan de beurt is.

Wanneer hij iets verkeerd doet, te snel tot zijn gerief komt of het af laat weten, put de eigenaar zich uit in verontschuldigingen: “Dat doet hij anders nooit!” Alsof het om een onzindelijk huisdier gaat en niet om een lichaamsdeel.

Vrouwen geven zichzelf maar een beetje de schuld als hun orgasme uitblijft. Of het leuk wordt in bed, ligt vooral aan de man, of hij aandacht aan haar besteedt. Als hij maar wat voor god en vaderland ligt weg te bonken, geeft ze er de brui aan en gaat voortaan slagroomtaart eten.

De gevolgen strekken ver. Ik heb geregeld in bed gelegen met mannen die door hun echtgenote seksueel waren afgeschaft. Ze waren onbruikbaar geworden. Ze beseften terdege dat ze geen begeerlijke liefdespartners waren en begrepen niet goed waar ze dit buitenkansje aan te danken hadden. Om de buit snel binnen te halen voor ik me kon bedenken, kwamen ze al klaar voor we goed en wel begonnen waren. Ze leken op volwassenen die in hun jeugd niet genoeg te eten hebben gehad en zich aan tafel niet kunnen beheersen. Zo iemand nodig je niet gauw voor een tweede keer uit. Dat is jammer, want het waren stuk voor stuk brave mannen aan wie een vrouw nog veel plezier had kunnen beleven, als ze de tijd had genomen om ze opnieuw te programmeren.

Ik ken een vrouw die dat heeft gedaan. Ze heeft haar man uit de failliete boedel van een kil huwelijk. In haar geruststellende armen leerde hij hoe hij haar een genoegen kon doen. Dat deed hij graag en met overgave, want hij wist niet beter of hij was een kluns met wie het nooit iets was geworden als deze vrouw niet in zijn leven was gekomen.

Hij heeft me verteld hoe het is gegaan. “Mijn ex-vrouw wilde nooit zeggen wat ze prettig vond in bed. Het was of ik was uit genodigd voor een feest, maar dat niemand me had gezegd waar het werd gehouden. Met mijn nieuwe vriendin is het juist omgekeerd. Overal staan pijlen: deze kant op, ja hier!! En nu is het pas echt feest, en het duurt al bijna acht jaar.”

De meeste vrouwen hebben geen benul van de bereidwilligheid van mannen. Ze moeten er zelf niet aan denken dat ze een man bij iedere seksuele ontmoeting zouden moeten pijpen, dus gaan ze ervan uit dat een man ook geen animo heeft voor mondelinge diensten. Maar de mannen van tegenwoordig vinden het doorgaans enig, niet zozeer vanwege de smaak of de handeling op zich, maar om het resultaat. Net zoals ze urenlang onder een auto kunnen liggen om hun technische vaardigheid te bewijzen, willen ze graag hun best doen voor een vrouw. Terwijl zij zich nodeloos afvraagt of hij nu wel echt van haar houdt, denkt een man na hoe hij het mechaniek aan de praat moeten krijgen. Daarom doet hij zo zijn best, en als het lukt een vrouw tot een orgasme te brengen, kun je het hem bijna hardop horen zeggen: “Kijk, hij doet het!”