3. De wereld is een schouwtoneel
Pamela liet me naast haar zitten aan haar toilettafel. Hij was
zo ontworpen dat de spiegels niet alleen vóór haar waren. Ze
volgden de ronding van de muur en omringden haar. Ze kon naar links
of naar rechts kijken en haar profiel zien zonder haar hoofd te
bewegen. Ze zei dat het belangrijk was om te weten hoe ze er uit
elke hoek, van elke kant, en vooral aan de achterkant, uitzag. 'Als
ze zien hoe fantastisch ik er van achteren uitzie,' zei ze,
'branden ze van verlangen om mijn gezicht te zien.'
Ze sprak tegen me in de spiegel in plaats van me recht aan te
kijken. Het was of we door ramen naar elkaar keken.
'Je moet me altijd Pamela noemen,' verklaarde ze. 'Het is leuk
om een dochter te hebben, en ik wil bekend staan als je moeder,
maar ik heb liever dat de mensen denken dat we er meer als zussen
uitzien, toch?' vroeg ze.
Ik knikte, al was ik er niet helemaal zeker van. Ik had
vriendinnen gehad in het weeshuis, meisjes die zoveel op me leken
dat we zussen hadden kunnen zijn. We droegen elkaars kleren, deden
samen ons huiswerk, praatten soms over jongens en andere meisjes op
school, die vaak op ons neerkeken omdat we uit het weeshuis kwamen.
Samen vochten we, samen leden we. Voor het eerst dacht ik aan het
leven dat ik had achtergelaten en hoe ik het zou missen.
Maar wat ik nooit had gehad was iemand die ouder was,
moederlijk, tot wie ik me kon wenden, niet met klachten, maar met
vragen, vragen die ik niet goed durfde te stellen aan mijn
adviseurs of docenten. Dat ik zo iemand niet had, maakte dat ik me
nog eenzamer voelde als ik luisterde naar de echo van mijn eigen
gedachten.
'Vrouwen die al jong kinderen krijgen zien er zo
bezadigd uit, zelf al al zijn ze nog maar net dertig. Het gaat
allemaal om de geesteshouding. Die houding is erg belangrijk,
Brooke. Ze heeft een directe invloed op je uiterlijk. Als je aan
jezelf denkt als ouder, zie je er ouder uit. Ik denk aan mezelf
alsof ik steeds mooier word, net ontluik,' zei ze, glimlachend naar
haar gezicht in de spiegel. Ze keek naar mij.
'Ik wil niet dat je denkt dat ik geen kinderen wilde. Ik kon
ze gewoon niet hebben toen ik meedeed aan de missverkiezingen en
toen ik als model werkte. Kinderen krijgen verandert je figuur.
Nu,' zei ze glimlachend, 'heb ik mijn figuur behouden, én ik heb
een dochter.'
Ze veegde de dunne laag modder voorzichtig van haar gezicht
met een vochtige spons en staarde toen nog intenser in de spiegel,
terwijl ze zich naar voren boog. Haar rechterwijsvinger schoot
omhoog naar haar jukbeen alsof ze zojuist door een insect was
gebeten. Ze raakte het aan en draaide zich toen naar mij om.
'Zie je hier een klein rood plekje?' vroeg ze, wijzend.
Ik keek. 'Nee,' zei ik.
Ze keek weer aandachtig in de spiegel en knikte toen.
'Het is niet iets dat een ongeoefend oog zou zien,' zei ze.
'Maar hier zit een droog plekje. Altijd als ik het huis uit ga, is
er iets mis als ik terugkom.'
Ze bestudeerde de rij potten en flessen met crèmes en lotions.
Er kwam een woedende blik in haar ogen toen ze een pot oppakte en
zag dat hij leeg was.
Die verdomde meid. Ik heb haar gezegd dat ze ervoor moet
zorgen dat deze tafel altijd goed voorzien is, dat ze die elke dag
moet controleren en alles vervangen wat leeg is of bijna leeg.' Ze
stond op. Ze ging naar de kast rechts van haar en deed de deur
open.
Toen ze een stap opzij deed, zag ik planken en planken vol
cosmetica. Het leek wel of ze haar eigen drogisterij had. Ze pakte
een pot van een plank en ging terug naar haar tafel.
'Dit zijn speciale kruideningrediënten' begon ze. 'Ze
vervangen de natuurlijke oliën van het lichaam.' Ze stopte haar
vingers in de pot en smeerde de kleverig uitziende, krijtwitte
smurrie over haar wang, masseerde hem zachtjes in haar huid. Toen
veegde ze het overtollige eraf en bekeek zichzelf weer.
'Zo,' zei ze. 'Zie je het verschil?'
Ik zag geen enkel verschil, maar knikte toch maar.
'Je huid is erg gevoelig voor veranderingen in de atmosfeer,
zegt mijn dermatoloog. Het was bijvoorbeeld erg warm in dat
weeshuis, en toen gingen we naar dat airconditioned warenhuis. Maar
ze filteren hun airconditioners niet voldoende, en er zweven
deeltjes rond die aan je huid blijven kleven en het weefsel
beginnen af te breken.
'Het water in dit huis wordt speciaal gezuiverd,' ging ze
verder. 'Harde mineralen worden eruit gehaald, zodat je je niet
ongerust hoeft te maken over het nemen van een bad of
douche.'
Het was nog nooit bij me opgekomen om me over zoiets bezorgd
te maken.
'Onze airconditioners, verwarming, alles wordt gefilterd. De
huizen van andere mensen zijn vol stof. Soms zou ik het liefst een
mondkapje dragen als ik bij iemand thuis word uitgenodigd, zelfs
bij Peters rijkste cliënten. Ze weten het gewoon niet, of het
schoonheidsregime interesseert ze niet,' ging ze tekeer.
Ze zuchtte toen ze haar haar begon te borstelen.
'De punten beginnen weer te splijten. Ik heb tegen mijn kapper
gezegd dat hij het niet goed knipte. O, verdraaid,' zei ze, en
stopte toen. 'Zie je dat?' Ze wees naar haar gezicht. 'Altijd als
ik me opwind is die hardnekkige rimpel te zien, vlak onder mijn
rechteroog. Daar, zie je?'
Ik zag een miniem plooitje in haar huid, maar ik zou het nooit
een rimpel hebben genoemd.
Ze haalde diep adem, deed haar ogen dicht en bleef even stil
zitten. Ik wachtte tot ze haar ogen weer opende. 'Ongerustheid,
ergernis, zorgen en stress verhaasten het verouderingsproces. Mijn
meditatieleraar heeft me geleerd hoe ik dat moet vermijden. Ik moet
psalmodiëren en mezelf voorhouden dat ik me niet van streek zal
maken. Maar het is soms zo moeilijk,' kermde ze.
Ze staarde me aan.
'Je moet je ogen niet zo dichtknijpen, Brooke. Zie je hoe je
voorhoofd rimpelt? Het is nooit te vroeg om eraan te denken. Heb je
een bril nodig?'
'Ik geloof het niet,' zei ik.
'Maak je niet bezorgd als je die nodig hebt. We kopen de beste
contactlenzen voor je. Peter heeft ook lenzen.'
'Heus?'
'Hij is een knappe man, je nieuwe vader, hè?' zei ze met een
trotse glimlach. 'Ik ben niet alleen voor geld en positie getrouwd.
Ik ben met een aantrekkelijke man getrouwd.'
'Ja, hij is knap,' gaf ik toe.
'En hij is ook een goede minnaar, een attente minnaar. Hij zal
er niet over piekeren me te kussen voor hij zich geschoren heeft.
De baard van een man kan een verwoestende uitwerking hebben op je
huid. Als een man egoïstisch is, als hij alleen maar aan zijn eigen
seksuele bevrediging denkt, voelt een vrouw zich misbruikt. Ik ben
niemands bezit. Ik ben niemands speeltje,' zei ze verhit, alsof
iemand haar daarvan beschuldigd had. Altijd als ze woedend keek,
sperden haar neusgaten zich open en zagen haar ogen eruit alsof er
kleine kaarsvlammetjes achter brandden.
Ze zweeg even en keek me toen weer scherp aan. 'Hoeveel weet
je over seks? Ik weet dat je maagd bent. Dat heb je me verteld, en
ik geloof je. Ik hoop dat we nooit tegen elkaar zullen liegen,'
ging ze verder. 'Hoe dicht ben je bij seks gekomen? Heb je een vast
vriendje gehad?' Ze vuurde de vragen pijlsnel op me af.
'Ik heb nooit een vriendje gehad,' zei ik.
Ze keek ongelovig. 'Voorzover ik heb kunnen zien lagen de
woonverblijven heel dicht bij elkaar. Jongens en meisjes deden
zoveel samen, en er was niet zo gek veel toezicht, wel? Ik bedoel,
er moet gelegenheid te over zijn geweest voor wat gescharrel. Je
kunt eerlijk tegen me zijn, Brooke. Ik ben nu je moeder, je mentor,
bedoel ik,' verbeterde ze zichzelf.
'Ik heb nooit een vriendje gehad. Echt niet,' zei ik.
'Maar je weet toch wel bepaalde dingen, hè?' vroeg ze met een
knikje. 'Je weet wat ze willen, wat ze altijd willen, hoe ze
zichzelf ook voordoen of wat ze ook beloven. Mannen zien je als één
ding, en slechts één ding, of je een promqueen bent of een lid van
het hooggerechtshof, Brooke, en je weet wat dat is?'
Ik schudde mijn hoofd.
'Als een vat van genot waar ze in kunnen duiken.'
Ze keerde terug naar haar make-up. 'Hun kleine telescoop- jes
bevredigen,' mompelde ze.
'Hun wat?'
Ze lachte. 'Telescoopjes.' Ze keek me aan. 'Vertel me niet dat
je er nog nooit een gezien hebt.'
'Ik heb ze wel gezien,' zei ik, denkend aan de keren dat ik
een glimp had opgevangen van een jongen in de badkamer.
'Dus je weet hoe ze als een telescoop naar buiten komen als ze
opgewonden raken. Tenminste, zo denk ik er altijd aan,' zei ze
lachend. 'O,' - ze gaf een gilletje van verrukking - 'zal het niet
enig voor me zijn om alles opnieuw te beleven via jou? Daarom,' zei
ze, terwijl ze weer ernstig werd, 'is het zo belangrijk dat je
alles doet wat ik je zeg en profiteert van mijn kennis, vooral als
het om mannen gaat. Wat anders is trouwens belangrijk?' Ze haalde
haar schouders op en keek om zich heen in haar rijke omgeving. 'Per
slot heeft mijn kennis me dit allemaal opgeleverd.'
'En,' ging ze verder, terwijl ze zich weer naar me omdraaide,
met zo'n intense blik dat het me bang maakte, 'met mijn hulp zul
jij ook alles krijgen.'
zat rustig in de eetkamer op ons te wachten. Zodra we bin-
nenkwamen klaarde zijn gezicht op van blijdschap. 'Je kunt wonderen
verrichten, Pamela,' verklaarde hij. 'Moet je zien! Ze is echt een
jongere versie van jou.' Pamela's blik van voldoening verkoelde
onmiddellijk. 'Niet zoveel jonger, Peter,' zei ze
bestraffend.
'Nee, nee, natuurlijk niet. Het is alleen dat ze als een klein
meisje hier in huis kwam, en dat jij haar in een paar uur hebt
veranderd in een jongedame,' legde hij snel uit. Haastig trok hij
haar stoel voor haar uit, en ze ging zitten. Toen deed hij
hetzelfde voor mij. Ik zat tegenover Pamela, links van Peter, en
zij zat aan zijn rechterkant. Er was nog zoveel tafel over, dat ik
me een beetje mal voelde.
'Ik zal haar een hoop moeten leren,' merkte Pamela op.
'Dat heb ik haar gezegd, en ik heb haar ook gezegd dat er geen
betere leermeesteres bestond dan jij. Nietwaar?' vroeg hij aan mij.
Ik knikte.
Pamela leek tevredengesteld. Ze ontspande zich en glimlachte.
Schijnbaar uit de muren klonk muziek, zachte, prettige klanken.
Sacket kwam binnen met een fles champagne in een emmer met ijs en
zette die naast Peter neer.
'Heb je al eens champagne gedronken, Brooke?'
'Nee,' zei ik. 'Eén keer een slokje bier.'
Hij lachte.
Pamela vormde een flauw glimlachje met haar lippen. Het leek
of ze de geringste beweging in haar gezicht kon orkestreren, elke
gelaatstrek onafhankelijk van de andere kon doen ontstaan.
Peter knikte naar Sacket, en hij schonk mijn glas even vol
als
dat van Peter en Pamela. Toen zette hij de fles terug in de
em-
mer ging weg. Peter hief langzaam zijn glas op.
Zullen we een toost uitbrengen, Pamela?'
Ja,' zei ze. 'Op onze nieuwe dochter, ons nieuwe gezin,
en de mooie vrouwen in mijn leven,' zei hij.
We klonken. Ik had dit alleen in films gezien, en voelde me
dus erg opgewonden. Ik dronk een beetje te snel van mijn champagne
en begon te hoesten.
'Je nam een te grote slok,' verklaarde Pamela. 'Raak de drank
alleen met je lippen aan en neem slechts een minimale hoeveelheid
in je mond. Alles wat je van nu af aan doet moet vrouwelijk zijn,
en daarvoor moet je sierlijk en elegant zijn.'
Ik frommelde het servet in mijn hand en veegde mijn
mond af.
'Nee, nee, nee,' riep ze uit. 'Je moet je mond betten, Brooke.
Dit is geen hotdogkraam, en zelfs al was het dat wel, dan hoorde je
dat nog niet te doen. Het ziet er veel te mannelijk uit, grof.' Ze
schudde haar hoofd, alsof ze zich van dat gevoel wilde bevrijden.
'Toe dan,' drong ze aan. 'Ik wil zien dat je het goed doet. Dat is
het,' ging ze verder, toen ik mijn lippen zo voorzichtig bette dat
ik het servet nauwelijks aanraakte. 'Perfect. Zie je?' Ze keek naar
Peter.
'Ja,' zei hij. 'Ze krijgt het wel onder de knie. Hoe vind je
de champagne?' vroeg hij.
Ik haalde mijn schouders op. 'Ik dacht dat hij zoeter zou
zijn.'
'Het is geen Cola,' zei Pamela. 'Bovendien is suiker erg
slecht voor je teint. Je zult merken dat we geen snoep in huis
hebben en dat onze desserts uiterst verfijnd zijn, als we een
dessert nemen. Normaal passen we allebei goed op onze calorieën,
maar vanavond is het een bijzondere gelegenheid, dus veroorloven we
ons een uitspatting,' verklaarde Pamela.
Joline kwam binnen met onze salade. Ik keek naar Pamela om te
zien welke vork ik moest gebruiken, want er waren er drie. Peter
zag dat ik elk gebaar van hen bestudeerde en glimlachte.
'Elk moment van je leven in dit huis zal een leerervaring
zijn,' beloofde hij. 'Volg Pamela's instructies maar, dan zal alles
goed gaan.'
Onze salade werd gevolgd door kreeft. Sacket bracht wijn
binnen en ik kreeg ook een slokje. Alles was even verrukke- lijk
Het dessert was iets dat crème brulée werd genoemd. Ik had er nog
nooit van gehoord, laat staat het ooit geproefd, maar het was
heerlijk. Alles was even heerlijk.
Later gingen we naar de zitkamer om te praten, maar Pamela
leek erg onrustig. Ze excuseerde zich en ging naar boven. Ik vroeg
me af wat er aan de hand was, en toen Peter aan de telefoon werd
geroepen, besloot ik even naar haar te gaan kijken. Haastig liep ik
de trap op en klopte op haar deur. Ze gaf geen antwoord, maar ik
hoorde een braakgeluid. Ik deed de deur open en keek naar
binnen.
'Pamela?' riep ik. 'Gaat het goed met je?'
De kokhalzende geluiden werden sterker en stopten toen
plotseling. Ik hoorde water stromen en een ogenblik later kwam ze
uit de badkamer. Haar gezicht zag vuurrood.
'Gaat het goed met je?'
'Wat is er aan de hand?' vroeg ze.
'Ik meende te horen dat je misselijk was.'
'Er is niets,' zei ze. 'Heeft Peter je naar boven
gestuurd?'
'Nee.'
'Er is niets,' hield ze vol. 'Ga maar weer naar beneden en
amuseer je. Ik kom zo. Ga maar,' beval ze.
Ik ging weg en deed de deur zachtjes achter me dicht.
Als ze misselijk was, waarom schaamde ze zich daar dan voor?
vroeg ik me af.
Een paar minuten later kwam ze terug bij Peter en mij, en zag
er even perfect uit als toen ze naar beneden ging om te eten. Ze
was in ieder geval niet ziek, dacht ik, niet zoals de zieke mensen
die ik had gekend. Peter merkte ook niets verkeerds.
Hij vroeg me uit over mijn leven in het weeshuis. Pamela had
meer belangstelling voor mijn herinneringen aan mijn moeder.
Niets eigenlijk,' zei ik. 'Het enige wat ik nog heb is een
verschoten roze lint dat ik in mijn haar droeg toen ze me in de
steek liet.'
'Heb je dat nog?' vroeg Pamela snel. Ze keek angstig naar
Peter.
'Het zat in de zak van mijn spijkerbroek,' zei ik. 'Ik heb het
in een la opgeborgen.'
'Waarom wil je zoiets bewaren?'
'Ik weet het niet,' antwoordde ik, bijna in tranen.
'Het is niets, Pamela. Een souvenir,' zei Peter
schouderophalend. Ze leek er niet blij mee en leunde langzaam
achterover.
'Er doen allerlei horrorverhalen de ronde over gezinnen die
een kind hebben geadopteerd, en dan komt jaren later de biologische
moeder, een vrouw die totaal niets te maken heeft gehad met de
opvoeding van het kind, en eist haar rechten op,' mompelde
Pamela.
'Dat kan hier niet gebeuren,' verzekerde Peter haar. 'Ze
herinnert zich haar gezicht niet eens, hè, Brooke?'
Ik schudde mijn hoofd. 'Nee.'
'Je moet je aan niets vastklampen, zelfs niet aan een lint,'
zei Pamela kwaad. 'Die vrouw heeft je afgedankt als... als een
ongewenste puppy.'
'Je brengt haar van streek, Pamela,' zei Peter zacht.
Ze keek naar me en ontspande zich weer. 'Ik maak me alleen
maar bezorgd over je. Ik wil dat je gelukkig bent bij ons,' legde
ze uit.
Ik probeerde te glimlachen. Deze hele dag was zo overweldigend
geweest, zo vol verrassingen en opwinding, dat ik mijn ogen niet
open kon houden. Peter lachte en stelde voor dat ik eens goed zou
uitslapen.
'Het begint nu allemaal pas voor je, Brooke. Dit is maar een
voorproefje geweest van wat er gaat komen,' beloofde hij.
'Ik ga met je mee naar boven en zal je laten zien hoe je je
make-up eraf moet halen,' zei Pamela. 'En dan zal ik je iets geven
om op je gezicht te doen.' 'Om op mijn gezicht te doen? Maar ik ga
slapen,' zei ik verward.
'Dat is de beste tijd voor je huid om zich te herstellen,'
leg- de ze uit. 'je wilt er toch mooi uitzien als je wakker
wordt?'
peter lachte. 'Luister maar naar Pamela,'zei hij. 'Ze weet wat
ze zegt, dat kun je zien.'
Je elke dag opmaken, je wassen met een speciale zeep, de lucht
zuiveren, een speciaal dieet houden, vermijden om je van streek te
maken, psalmodiëren, mediteren, speciale crèmes op je gezicht doen
voor je ging slapen. Het leek allemaal erg veel moeite. Als ik dat
allemaal moet doen om mooi te zijn, dacht ik, dan blijf ik, geloof
ik, maar liever de ouwe lelijke Brooke.
Maaar dat zou ik nooit zeggen, niet als ik wilde dat Pamela
van me zou houden als een dochter of zelfs als een zus.
Dat wist ik, maar wat ik niet wist was dat wat ik wist niet
genoeg was, lang niet genoeg.