3. De wereld is een schouwtoneel

Pamela liet me naast haar zitten aan haar toilettafel. Hij was zo ontworpen dat de spiegels niet alleen vóór haar waren. Ze volgden de ronding van de muur en omringden haar. Ze kon naar links of naar rechts kijken en haar profiel zien zonder haar hoofd te bewegen. Ze zei dat het belangrijk was om te weten hoe ze er uit elke hoek, van elke kant, en vooral aan de achterkant, uitzag. 'Als ze zien hoe fantastisch ik er van achteren uitzie,' zei ze, 'branden ze van verlangen om mijn gezicht te zien.'
Ze sprak tegen me in de spiegel in plaats van me recht aan te kijken. Het was of we door ramen naar elkaar keken.
'Je moet me altijd Pamela noemen,' verklaarde ze. 'Het is leuk om een dochter te hebben, en ik wil bekend staan als je moeder, maar ik heb liever dat de mensen denken dat we er meer als zussen uitzien, toch?' vroeg ze.
Ik knikte, al was ik er niet helemaal zeker van. Ik had vriendinnen gehad in het weeshuis, meisjes die zoveel op me leken dat we zussen hadden kunnen zijn. We droegen elkaars kleren, deden samen ons huiswerk, praatten soms over jongens en andere meisjes op school, die vaak op ons neerkeken omdat we uit het weeshuis kwamen. Samen vochten we, samen leden we. Voor het eerst dacht ik aan het leven dat ik had achtergelaten en hoe ik het zou missen.
Maar wat ik nooit had gehad was iemand die ouder was, moederlijk, tot wie ik me kon wenden, niet met klachten, maar met vragen, vragen die ik niet goed durfde te stellen aan mijn adviseurs of docenten. Dat ik zo iemand niet had, maakte dat ik me nog eenzamer voelde als ik luisterde naar de echo van mijn eigen gedachten.
'Vrouwen die al jong kinderen krijgen zien er zo bezadigd uit, zelf al al zijn ze nog maar net dertig. Het gaat allemaal om de geesteshouding. Die houding is erg belangrijk, Brooke. Ze heeft een directe invloed op je uiterlijk. Als je aan jezelf denkt als ouder, zie je er ouder uit. Ik denk aan mezelf alsof ik steeds mooier word, net ontluik,' zei ze, glimlachend naar haar gezicht in de spiegel. Ze keek naar mij.
'Ik wil niet dat je denkt dat ik geen kinderen wilde. Ik kon ze gewoon niet hebben toen ik meedeed aan de missverkiezingen en toen ik als model werkte. Kinderen krijgen verandert je figuur. Nu,' zei ze glimlachend, 'heb ik mijn figuur behouden, én ik heb een dochter.'
Ze veegde de dunne laag modder voorzichtig van haar gezicht met een vochtige spons en staarde toen nog intenser in de spiegel, terwijl ze zich naar voren boog. Haar rechterwijsvinger schoot omhoog naar haar jukbeen alsof ze zojuist door een insect was gebeten. Ze raakte het aan en draaide zich toen naar mij om.
'Zie je hier een klein rood plekje?' vroeg ze, wijzend.
Ik keek. 'Nee,' zei ik.
Ze keek weer aandachtig in de spiegel en knikte toen.
'Het is niet iets dat een ongeoefend oog zou zien,' zei ze. 'Maar hier zit een droog plekje. Altijd als ik het huis uit ga, is er iets mis als ik terugkom.'
Ze bestudeerde de rij potten en flessen met crèmes en lotions. Er kwam een woedende blik in haar ogen toen ze een pot oppakte en zag dat hij leeg was.
Die verdomde meid. Ik heb haar gezegd dat ze ervoor moet zorgen dat deze tafel altijd goed voorzien is, dat ze die elke dag moet controleren en alles vervangen wat leeg is of bijna leeg.' Ze stond op. Ze ging naar de kast rechts van haar en deed de deur open.
Toen ze een stap opzij deed, zag ik planken en planken vol cosmetica. Het leek wel of ze haar eigen drogisterij had. Ze pakte een pot van een plank en ging terug naar haar tafel.
'Dit zijn speciale kruideningrediënten' begon ze. 'Ze vervangen de natuurlijke oliën van het lichaam.' Ze stopte haar vingers in de pot en smeerde de kleverig uitziende, krijtwitte smurrie over haar wang, masseerde hem zachtjes in haar huid. Toen veegde ze het overtollige eraf en bekeek zichzelf weer.
'Zo,' zei ze. 'Zie je het verschil?'
Ik zag geen enkel verschil, maar knikte toch maar.
'Je huid is erg gevoelig voor veranderingen in de atmosfeer, zegt mijn dermatoloog. Het was bijvoorbeeld erg warm in dat weeshuis, en toen gingen we naar dat airconditioned warenhuis. Maar ze filteren hun airconditioners niet voldoende, en er zweven deeltjes rond die aan je huid blijven kleven en het weefsel beginnen af te breken.
'Het water in dit huis wordt speciaal gezuiverd,' ging ze verder. 'Harde mineralen worden eruit gehaald, zodat je je niet ongerust hoeft te maken over het nemen van een bad of douche.'
Het was nog nooit bij me opgekomen om me over zoiets bezorgd te maken.
'Onze airconditioners, verwarming, alles wordt gefilterd. De huizen van andere mensen zijn vol stof. Soms zou ik het liefst een mondkapje dragen als ik bij iemand thuis word uitgenodigd, zelfs bij Peters rijkste cliënten. Ze weten het gewoon niet, of het schoonheidsregime interesseert ze niet,' ging ze tekeer.
Ze zuchtte toen ze haar haar begon te borstelen.
'De punten beginnen weer te splijten. Ik heb tegen mijn kapper gezegd dat hij het niet goed knipte. O, verdraaid,' zei ze, en stopte toen. 'Zie je dat?' Ze wees naar haar gezicht. 'Altijd als ik me opwind is die hardnekkige rimpel te zien, vlak onder mijn rechteroog. Daar, zie je?'
Ik zag een miniem plooitje in haar huid, maar ik zou het nooit een rimpel hebben genoemd.
Ze haalde diep adem, deed haar ogen dicht en bleef even stil zitten. Ik wachtte tot ze haar ogen weer opende. 'Ongerustheid, ergernis, zorgen en stress verhaasten het verouderingsproces. Mijn meditatieleraar heeft me geleerd hoe ik dat moet vermijden. Ik moet psalmodiëren en mezelf voorhouden dat ik me niet van streek zal maken. Maar het is soms zo moeilijk,' kermde ze.
Ze staarde me aan.
'Je moet je ogen niet zo dichtknijpen, Brooke. Zie je hoe je voorhoofd rimpelt? Het is nooit te vroeg om eraan te denken. Heb je een bril nodig?'
'Ik geloof het niet,' zei ik.
'Maak je niet bezorgd als je die nodig hebt. We kopen de beste contactlenzen voor je. Peter heeft ook lenzen.'
'Heus?'
'Hij is een knappe man, je nieuwe vader, hè?' zei ze met een trotse glimlach. 'Ik ben niet alleen voor geld en positie getrouwd. Ik ben met een aantrekkelijke man getrouwd.'
'Ja, hij is knap,' gaf ik toe.
'En hij is ook een goede minnaar, een attente minnaar. Hij zal er niet over piekeren me te kussen voor hij zich geschoren heeft. De baard van een man kan een verwoestende uitwerking hebben op je huid. Als een man egoïstisch is, als hij alleen maar aan zijn eigen seksuele bevrediging denkt, voelt een vrouw zich misbruikt. Ik ben niemands bezit. Ik ben niemands speeltje,' zei ze verhit, alsof iemand haar daarvan beschuldigd had. Altijd als ze woedend keek, sperden haar neusgaten zich open en zagen haar ogen eruit alsof er kleine kaarsvlammetjes achter brandden.
Ze zweeg even en keek me toen weer scherp aan. 'Hoeveel weet je over seks? Ik weet dat je maagd bent. Dat heb je me verteld, en ik geloof je. Ik hoop dat we nooit tegen elkaar zullen liegen,' ging ze verder. 'Hoe dicht ben je bij seks gekomen? Heb je een vast vriendje gehad?' Ze vuurde de vragen pijlsnel op me af.
'Ik heb nooit een vriendje gehad,' zei ik.
Ze keek ongelovig. 'Voorzover ik heb kunnen zien lagen de woonverblijven heel dicht bij elkaar. Jongens en meisjes deden zoveel samen, en er was niet zo gek veel toezicht, wel? Ik bedoel, er moet gelegenheid te over zijn geweest voor wat gescharrel. Je kunt eerlijk tegen me zijn, Brooke. Ik ben nu je moeder, je mentor, bedoel ik,' verbeterde ze zichzelf.
'Ik heb nooit een vriendje gehad. Echt niet,' zei ik.
'Maar je weet toch wel bepaalde dingen, hè?' vroeg ze met een knikje. 'Je weet wat ze willen, wat ze altijd willen, hoe ze zichzelf ook voordoen of wat ze ook beloven. Mannen zien je als één ding, en slechts één ding, of je een promqueen bent of een lid van het hooggerechtshof, Brooke, en je weet wat dat is?'
Ik schudde mijn hoofd.
'Als een vat van genot waar ze in kunnen duiken.'
Ze keerde terug naar haar make-up. 'Hun kleine telescoop- jes bevredigen,' mompelde ze.
'Hun wat?'
Ze lachte. 'Telescoopjes.' Ze keek me aan. 'Vertel me niet dat je er nog nooit een gezien hebt.'
'Ik heb ze wel gezien,' zei ik, denkend aan de keren dat ik een glimp had opgevangen van een jongen in de badkamer.
'Dus je weet hoe ze als een telescoop naar buiten komen als ze opgewonden raken. Tenminste, zo denk ik er altijd aan,' zei ze lachend. 'O,' - ze gaf een gilletje van verrukking - 'zal het niet enig voor me zijn om alles opnieuw te beleven via jou? Daarom,' zei ze, terwijl ze weer ernstig werd, 'is het zo belangrijk dat je alles doet wat ik je zeg en profiteert van mijn kennis, vooral als het om mannen gaat. Wat anders is trouwens belangrijk?' Ze haalde haar schouders op en keek om zich heen in haar rijke omgeving. 'Per slot heeft mijn kennis me dit allemaal opgeleverd.'
'En,' ging ze verder, terwijl ze zich weer naar me omdraaide, met zo'n intense blik dat het me bang maakte, 'met mijn hulp zul jij ook alles krijgen.'
zat rustig in de eetkamer op ons te wachten. Zodra we bin- nenkwamen klaarde zijn gezicht op van blijdschap. 'Je kunt wonderen verrichten, Pamela,' verklaarde hij. 'Moet je zien! Ze is echt een jongere versie van jou.' Pamela's blik van voldoening verkoelde onmiddellijk. 'Niet zoveel jonger, Peter,' zei ze bestraffend.
'Nee, nee, natuurlijk niet. Het is alleen dat ze als een klein meisje hier in huis kwam, en dat jij haar in een paar uur hebt veranderd in een jongedame,' legde hij snel uit. Haastig trok hij haar stoel voor haar uit, en ze ging zitten. Toen deed hij hetzelfde voor mij. Ik zat tegenover Pamela, links van Peter, en zij zat aan zijn rechterkant. Er was nog zoveel tafel over, dat ik me een beetje mal voelde.
'Ik zal haar een hoop moeten leren,' merkte Pamela op.
'Dat heb ik haar gezegd, en ik heb haar ook gezegd dat er geen betere leermeesteres bestond dan jij. Nietwaar?' vroeg hij aan mij. Ik knikte.
Pamela leek tevredengesteld. Ze ontspande zich en glimlachte. Schijnbaar uit de muren klonk muziek, zachte, prettige klanken. Sacket kwam binnen met een fles champagne in een emmer met ijs en zette die naast Peter neer.
'Heb je al eens champagne gedronken, Brooke?'
'Nee,' zei ik. 'Eén keer een slokje bier.'
Hij lachte.
Pamela vormde een flauw glimlachje met haar lippen. Het leek of ze de geringste beweging in haar gezicht kon orkestreren, elke gelaatstrek onafhankelijk van de andere kon doen ontstaan.
Peter knikte naar Sacket, en hij schonk mijn glas even vol als
dat van Peter en Pamela. Toen zette hij de fles terug in de em-
mer ging weg. Peter hief langzaam zijn glas op.
Zullen we een toost uitbrengen, Pamela?'
Ja,' zei ze. 'Op onze nieuwe dochter, ons nieuwe gezin, en de mooie vrouwen in mijn leven,' zei hij.
We klonken. Ik had dit alleen in films gezien, en voelde me dus erg opgewonden. Ik dronk een beetje te snel van mijn champagne en begon te hoesten.
'Je nam een te grote slok,' verklaarde Pamela. 'Raak de drank alleen met je lippen aan en neem slechts een minimale hoeveelheid in je mond. Alles wat je van nu af aan doet moet vrouwelijk zijn, en daarvoor moet je sierlijk en elegant zijn.'
Ik frommelde het servet in mijn hand en veegde mijn mond af.
'Nee, nee, nee,' riep ze uit. 'Je moet je mond betten, Brooke. Dit is geen hotdogkraam, en zelfs al was het dat wel, dan hoorde je dat nog niet te doen. Het ziet er veel te mannelijk uit, grof.' Ze schudde haar hoofd, alsof ze zich van dat gevoel wilde bevrijden. 'Toe dan,' drong ze aan. 'Ik wil zien dat je het goed doet. Dat is het,' ging ze verder, toen ik mijn lippen zo voorzichtig bette dat ik het servet nauwelijks aanraakte. 'Perfect. Zie je?' Ze keek naar Peter.
'Ja,' zei hij. 'Ze krijgt het wel onder de knie. Hoe vind je de champagne?' vroeg hij.
Ik haalde mijn schouders op. 'Ik dacht dat hij zoeter zou zijn.'
'Het is geen Cola,' zei Pamela. 'Bovendien is suiker erg slecht voor je teint. Je zult merken dat we geen snoep in huis hebben en dat onze desserts uiterst verfijnd zijn, als we een dessert nemen. Normaal passen we allebei goed op onze calorieën, maar vanavond is het een bijzondere gelegenheid, dus veroorloven we ons een uitspatting,' verklaarde Pamela.
Joline kwam binnen met onze salade. Ik keek naar Pamela om te zien welke vork ik moest gebruiken, want er waren er drie. Peter zag dat ik elk gebaar van hen bestudeerde en glimlachte.
'Elk moment van je leven in dit huis zal een leerervaring zijn,' beloofde hij. 'Volg Pamela's instructies maar, dan zal alles goed gaan.'
Onze salade werd gevolgd door kreeft. Sacket bracht wijn binnen en ik kreeg ook een slokje. Alles was even verrukke- lijk Het dessert was iets dat crème brulée werd genoemd. Ik had er nog nooit van gehoord, laat staat het ooit geproefd, maar het was heerlijk. Alles was even heerlijk.
Later gingen we naar de zitkamer om te praten, maar Pamela leek erg onrustig. Ze excuseerde zich en ging naar boven. Ik vroeg me af wat er aan de hand was, en toen Peter aan de telefoon werd geroepen, besloot ik even naar haar te gaan kijken. Haastig liep ik de trap op en klopte op haar deur. Ze gaf geen antwoord, maar ik hoorde een braakgeluid. Ik deed de deur open en keek naar binnen.
'Pamela?' riep ik. 'Gaat het goed met je?'
De kokhalzende geluiden werden sterker en stopten toen plotseling. Ik hoorde water stromen en een ogenblik later kwam ze uit de badkamer. Haar gezicht zag vuurrood.
'Gaat het goed met je?'
'Wat is er aan de hand?' vroeg ze.
'Ik meende te horen dat je misselijk was.'
'Er is niets,' zei ze. 'Heeft Peter je naar boven gestuurd?'
'Nee.'
'Er is niets,' hield ze vol. 'Ga maar weer naar beneden en amuseer je. Ik kom zo. Ga maar,' beval ze.
Ik ging weg en deed de deur zachtjes achter me dicht.
Als ze misselijk was, waarom schaamde ze zich daar dan voor? vroeg ik me af.
Een paar minuten later kwam ze terug bij Peter en mij, en zag er even perfect uit als toen ze naar beneden ging om te eten. Ze was in ieder geval niet ziek, dacht ik, niet zoals de zieke mensen die ik had gekend. Peter merkte ook niets verkeerds.
Hij vroeg me uit over mijn leven in het weeshuis. Pamela had meer belangstelling voor mijn herinneringen aan mijn moeder.
Niets eigenlijk,' zei ik. 'Het enige wat ik nog heb is een verschoten roze lint dat ik in mijn haar droeg toen ze me in de steek liet.'
'Heb je dat nog?' vroeg Pamela snel. Ze keek angstig naar Peter.
'Het zat in de zak van mijn spijkerbroek,' zei ik. 'Ik heb het in een la opgeborgen.'
'Waarom wil je zoiets bewaren?'
'Ik weet het niet,' antwoordde ik, bijna in tranen.
'Het is niets, Pamela. Een souvenir,' zei Peter schouderophalend. Ze leek er niet blij mee en leunde langzaam achterover.
'Er doen allerlei horrorverhalen de ronde over gezinnen die een kind hebben geadopteerd, en dan komt jaren later de biologische moeder, een vrouw die totaal niets te maken heeft gehad met de opvoeding van het kind, en eist haar rechten op,' mompelde Pamela.
'Dat kan hier niet gebeuren,' verzekerde Peter haar. 'Ze herinnert zich haar gezicht niet eens, hè, Brooke?'
Ik schudde mijn hoofd. 'Nee.'
'Je moet je aan niets vastklampen, zelfs niet aan een lint,' zei Pamela kwaad. 'Die vrouw heeft je afgedankt als... als een ongewenste puppy.'
'Je brengt haar van streek, Pamela,' zei Peter zacht.
Ze keek naar me en ontspande zich weer. 'Ik maak me alleen maar bezorgd over je. Ik wil dat je gelukkig bent bij ons,' legde ze uit.
Ik probeerde te glimlachen. Deze hele dag was zo overweldigend geweest, zo vol verrassingen en opwinding, dat ik mijn ogen niet open kon houden. Peter lachte en stelde voor dat ik eens goed zou uitslapen.
'Het begint nu allemaal pas voor je, Brooke. Dit is maar een voorproefje geweest van wat er gaat komen,' beloofde hij.
'Ik ga met je mee naar boven en zal je laten zien hoe je je make-up eraf moet halen,' zei Pamela. 'En dan zal ik je iets geven om op je gezicht te doen.' 'Om op mijn gezicht te doen? Maar ik ga slapen,' zei ik verward.
'Dat is de beste tijd voor je huid om zich te herstellen,' leg- de ze uit. 'je wilt er toch mooi uitzien als je wakker wordt?'
peter lachte. 'Luister maar naar Pamela,'zei hij. 'Ze weet wat ze zegt, dat kun je zien.'
Je elke dag opmaken, je wassen met een speciale zeep, de lucht zuiveren, een speciaal dieet houden, vermijden om je van streek te maken, psalmodiëren, mediteren, speciale crèmes op je gezicht doen voor je ging slapen. Het leek allemaal erg veel moeite. Als ik dat allemaal moet doen om mooi te zijn, dacht ik, dan blijf ik, geloof ik, maar liever de ouwe lelijke Brooke.
Maaar dat zou ik nooit zeggen, niet als ik wilde dat Pamela van me zou houden als een dochter of zelfs als een zus.
Dat wist ik, maar wat ik niet wist was dat wat ik wist niet genoeg was, lang niet genoeg.