hoofdstuk 10

ADD-Kinderen

Concentratie

De eerste plek waar concentratieproblemen bij een ADD-kind vaak duidelijk merkbaar worden is op school. Er wordt veel uit boeken geleerd terwijl ADD-kinderen visueel denkende mensen zijn. Overhoringen gebeuren overwegend schiriftelijk, hierdoor kan de ADD-leerling soms niet duidelijk maken dat het de materie wel begrijpt. Vaste rijtjes of definities opdreunen is voor een ADDer moeilijk. Hij/zij is, door de werking van de ADD-hersenen, gedwongen een andere manier van onthouden te hanteren, soms een andere volgorde.

Geheugen

Het vinden van de beste manier van informatie verwerken en het eigen maken van deze techniek, moet zich ontwikkelen. Het geheugen van ADD-kinderen werkt anders. Het zou goed zijn wanneer scholen voldoende aandacht aan het kind kunnen geven, om het te helpen passende technieken te vinden en te onderzoeken op welke wijze het kind informatie tot zich neemt. Dit kan thuis spelenderwijs ook worden getest. Daarnaast is het belangrijk om uit te vinden waar de interesse van het kind ligt en voor welke informatie het open staat. Waar zou het kind meer over willen leren? De interesse van kinderen met ADD is vaak verrassend veelzijdig.

Mondelinge overhoringen gebeuren meestal klassikaal. In grote groepen mensen voelt de ADDer zich meestal erg ongemakkelijk. De klassen zijn groot, terwijl het ADD-kind zich beter kan concentreren in een één op één situatie of in een klein groepje. Omdat we graag achter in de klas zitten, heeft het ADD-kind soms niet voldoende concentratie om de piepkleine tekeningetjes langdurig op het bord te blijven lezen. Als het kind een vorm van dyslexie of dyscalculie heeft, kan het de informatie niet snel genoeg opschrijven voordat het wordt uitgewist. Het is niet stoer om nog als laatste bezig te zijn in de klas, dus zelf krabbelde ik altijd zo snel als ik kon wat in mijn agenda, maar bij thuiskomst kon ik mijn eigen aantekeningen vaak niet meer lezen. Het ADD-kind kan meestal geen vrienden of aansluiting vinden onder leeftijdsgenootjes. Dit maakt het in de klas vaak een kwetsbaar kind voor pesten. Het kind zal vaker contact zoeken met de docent of oudere kinderen. Een kind met ADD kan soms ook goed met twee dingen tegelijk bezig zijn. De mogelijkheid om vrij naar keuze van taak of onderwerp te wisselen kan het kind soms erg helpen om de werkzaamheden minder saai te maken. Bij teveel taken tegelijk krijgt het wel meer moeite om tot activiteit te komen en taken af te maken. Als laatste het allerbelangrijkste. .. probeer alles vooral leuk en visueel te maken.

Het concentratievermogen onderzoeken

• Waar liggen de interesses van het kind?
  
• Leest het kind gemakkelijker met een ander lettertype of letterformaat?
  
• Heeft het kind meer of minder concentratieproblemen als het alleen moet werken, met een klasgenoot of in een groepje?
  
• Kan het kind zich beter concentreren in een lege ruimte of in een lokaal waar alles gezellig en knus is?
  
• Raakt het kind minder snel afgeleid als er zachtjes muziek aan staat of juist wanneer het erg stil is?
  
• Kan het kind zich beter concentreren met een bureau vol rommel of als alles opgeruimd is?
  
• Heeft het kind veel detail nodig bij het ontvangen van een taakomschrijving of is uw opdracht snel duidelijk?
  
• Helpt het wanneer het kind een motivatie krijgt?
  
• Welke dingen motiveren het kind?
  
• Kan het kind meer motivatie opbrengen als het taken mag afwisselen of voert het opdrachten beter uit wanneer er maximaal één opdracht per keer wordt gegeven?
  
• Kan het kind zich beter concentreren als het af en toe even mag lopen? (koffie halen voor de juf)
  

Hoe kan ik informatie voor mijn ADD-kind visueel maken?

Plaatjes laten zien

Geluiden laten horen

Een video laten zien

Een voorstelling geven

Zelf laten doen / ervaren

De informatie zelf via internet laten vergaren

Zelf laten (na)maken.

ADD-kinderen emotioneel

Hoewel mensen met ADD bekend staan om hun dromerigheid, terughoudende, gereserveerde en iets wat stijve houding, zijn we meestal als kind toch best spontaan en vrolijk. We zijn nog onbezorgd en onze vele gedachten ervaren we minder als een hinder, omdat hier geen negatieve gedachten, angsten of onzekerheden tussen zitten. Er worden nog geen eisen aan je gesteld, je hoeft nog niet verantwoordelijk te zijn. Rommel wordt voor je opgeruimd en keuzes worden voor je gemaakt.

ADD-kinderen zijn meestal juist erg lieve en zachtaardige kinderen, enthousiast, onderzoekend, met een open en spontane blik in de wereld. ADD-kinderen houden van een spannend verhaal, ze zijn fantasierijk. ADD is bij jonge kinderen nog erg moeilijk vast te stellen, ze zijn niet druk zoals bij kinderen met ADHD het geval is. Waar bij kinderen op deze leeftijd eventueel op gelet kan worden, is of het kind snel afgeleid raakt en of het kind zich aan afspraken houdt. Een weerzin in opruimen en zeer snel afgeleid zijn, staan in mijn geval al op de leeftijd van 6 jaar in de schoolverslagen.

Veel van de spontaniteit, goedgelovigheid en het vertrouwen in de wereld gaat na de leeftijd van 7 jaar helaas snel verloren, doordat rapportcijfers ineens gaan tellen, werkverzorging, uiterlijke kenmerken meer gaan gelden enz. De wereld om je heen ziet er toch wel wat harder uit dan je had verwacht.

Basisschool

Toen mij duidelijk werd dat de stukjes tekst die de meester of juf over mij schreef van belang waren, wilde ik zelf als kind graag aan de verwachtingen van mijn omgeving voldoen. Rond mijn 7e jaar verscheen er iets in mijn rapport over “onvoldoende interesse tonen in de kringgesprekken” (notabene over één vast onderwerp). Ik heb me dat erg aangetrokken. Ik kan me nog goed herinneren dat ik het raar vond dat ik interesse moest tonen in dingen die in mijn ogen volkomen oninteressant waren maar leerde met deze opmerking dat ik kennelijk maar moest doen alsof het interessant was, om een goed rapport te krijgen. In feite was het ook de eerste boodschap dat ik kennelijk anders was dan de rest. Achteraf bekeken les 1 in ADD verhullen.

Met 8 jaar stond er dan ook in mijn rapport dat ik wel goed mee deed met kringgesprekken maar nu stond er een opmerking bij dat ik onvoldoende eigen inbreng had... De irritatie hiervan staat me nog goed bij. Een gevoel van het is niet goed of het deugt niet. In het laatste rapport van dat jaar staat dan ook: Karin heeft weinig inbreng en moet echt om een reactie gevraagd worden. (Karin dacht bekijk het maar)

Als ik terugkijk op mijn eigen jeugd en specifiek naar de bovenbouw van de basis school dan zijn me vooral herinneringen bijgebleven aan de schoolpauzes. Als de bel ging liep ik als eerste naar de WC’s om de tijd dat ik alleen buiten door moest brengen zoveel mogelijk te verkorten.

Ik was graag buiten maar de groepjesvorming overal op het schoolplein, maken je als eenling extra zichtbaar. Je valt op terwijl je juist niet op wilt vallen. Alleen over het schoolplein dwalen zag ik niet zitten, dus terwijl mijn medeleerlingen gillend heen en weer holde over het schoolplein, was ik meestal een beetje hangend bij de fietsenrekken te vinden of op de schommels van de onderbouw.

Ik herinner me een enkele keer dat ik huilend naar huis ben gegaan en hoor mijn opa nog zeggen: “Meid, als je tiener bent (ik zou 10 worden) gaat alles beter.” Blijkbaar ging er toen dus iets al niet helemaal naar tevredenheid. Pesten was ook aan de orde van de dag. Toen ik de laatste twee jaar van mijn basisschoolperiode op een andere school doorbracht, ging het wat beter. Ik kreeg in de gaten dat ik een beetje een rol moest spelen (dat wil zeggen minder mezelf zijn) om wat meer op te gaan in de groep. Ik was wat minder een eenling maar wel lichamelijk verder ontwikkeld en één van de grootste meisjes van de klas. Het inzetten van de pubertijd werd nu ook duidelijk merkbaar. Ik menstrueerde al met 11 jaar. Dat maakte de laatste twee jaar van de basisschool, vooral met gym in de kleedkamers erg ongemakkelijk. Thuis werd mijn moeder tot het absolute uiterste gedreven door de chaos op mijn kamer, mijn gemoedswisselingen en het bekende puberale egoïsme.

De pubertijd lijkt bij ADD-tieners in het algemeen, een extra zware impact te hebben. In feite lijden alle kinderen in de pubertijd tijdelijk aan een ernstige concentratiestoomis maar deze hakt er bij een kind met ADD dus genadeloos, dubbel zo hard in. Een verliefdheid kan je zo occuperen dat de term vergeetachtig een understatement is. Informatie gaat het ene oor in en het andere oor weer uit.

Kenmerken ADD-kinderen

-    Rustig kind

-    Wordt gepest

-    Niet opruimen

-    Snel afgeleid / veel achterom kijken

-    Werkt gehaast

-    Heeft veel stimulans nodig

-    Kan uitleg maar kort onthouden

-    Heeft veel herhaling nodig

-    Weinig inbreng, meer een luisteraar

-    Eigen mening is niet van belang

-    Vergeetachtig (zwem/gymspullen)

-    Spontaniteit neemt langzaam af

-    Moeite met balsport (overzicht)

-    Dromerig, niet somber van aard

-    Staart naar buiten

-    Trekt zich steeds vaker terug

-    Creatief / tekenen

-    Weinig of geen vrienden

-    Geen of weinig uitnodigingen feestjes

-    Heeft een gevoel van anders zijn

-    Er niet bij horen

-    Snel afgeleid zijn doorkruist kunnen presteren

-    Komt voortijdig thuis van school

-    Problemen met rekenen

-    Veel verdriet - snel weer zich zelf

-    Wil graag voldoen aan verwachtingen

-    Zoekt vaak bevestiging doe ik het wel goed

-    Vermijden van aandacht op zich vestigen

-    Vroegtijdige pubertijd