Slot

De bedoeling van dit boekje is geweest om je te laten zien hoe stressoren je kunnen aanvallen, waardoor je in stress raakt. Door die stress ben je gevoelig geworden voor allerlei klachten. Omdat je aan stressoren nauwelijks kunt ontkomen, is het van belang je weerbaar tegen stress te maken en je stressgevoeligheid te verminderen, zodat stress ‘aaibaar’ wordt. Stress is dan geen valse kat meer, maar een dier dat je kunt koesteren. En als het op een onbewaakt moment toch wil bijten, weet je dat met tact te voorkomen.

Toen je aan dit boekje begon, wist je nog niet wat je daarin allemaal zou gaan lezen. Je hebt het nu doorgenomen. Waarschijnlijk sprak het ene hoofdstuk je meer aan dan het andere. Het kan zijn dat je je tijdens het lezen af en toe beter en minder gestrest begon te voelen. Je zag een lichtpuntje waar je je aan kon vasthouden.

Nu je het boekje uit hebt, heb je misschien het gevoel dat je er weer alleen voor staat. Het is net als bij het kijken naar een boeiende film: jammer dat die afgelopen is. Dat probleem is op te lossen door een nieuwe film te gaan kijken. Zo kun je ook aan een ander boek over stress beginnen.

Toch wil ik even bij die ervaring van ‘jammer dat het boekje uit is’ stilstaan. Je kunt je optillen aan woorden van anderen. Maar het is beter om je aan de woorden van jezelf vast te houden. Je bent zelf een boek. Suggesties van anderen kunnen je wel even op weg helpen, maar dan komt het moment dat je zelf aan het roer gaat staan. Dat betekent dat je vertrouwen moet hebben in wie je zelf bent en dat je je eigen sterkte, aantrekkelijkheid en innerlijke schoonheid moet gaan bewonderen. De enige voorwaarde daarvoor is dat je stil kunt zijn.

Misschien zeg je dat je bang bent voor die stilte, omdat dan juist de spanningen en het gevoel van stress naar boven komen. Het kan dus zijn dat je ervoor huivert om bij het opzoeken van stilte de rusteloosheid nog sterker te moeten ervaren dan je al doet. Want je hebt misschien vaak genoeg meegemaakt dat juist wanneer je de stilte opzoekt de klachten verergeren. Dus waarom zou je jezelf nog meer pijnigen en de stilte opzoeken? Als antwoord op deze vraag komt bij mij het beeld naar boven dat angsten, depressieve gevoelens, pijnen en andere klachten de losgeraakte plantenresten zijn op de stromende rivier van wie je bent, maar dat de rivier zelf diepten heeft van helder water met ongekend mooie waterplanten. Wees er maar zeker van dat al dat moois in jou aanwezig is en dat je – mocht je niet lekker in je vel zitten – je alleen maar laat afleiden door wat er niet goed gaat in het leven van alledag.

In dit boekje heb je gelezen dat je de baas over je eigen gedachten en gevoelens kunt worden. Als negatieve gedachten en gevoelens – die vaak met lichamelijke klachten gepaard gaan – zich aan je opdringen, kun je immers je aandacht leren richten op wat je maar wilt. De aandachtsoefeningen (hoofdstuk III), de ademhalingsoefeningen (hoofdstuk IV), de wandeloefeningen (hoofdstuk V) en de lichaamsoefeningen (hoofdstuk VIII) bieden daartoe mogelijkheden.

Wees ervan overtuigd dat jij zelf de baas over je gedachten en gevoelens bent of kunt worden. Ik hoor nogal eens de tegenwerping dat men denkt dat die adviezen voor anderen gelden, ‘maar niet voor mij’. Om die tegenwerping te ontmaskeren heb ik in dit boekje uitgelegd dat we vaak door onze eigen overtuigingen worden lastiggevallen. Probeer die overtuigingen los te laten, zoals je in hoofdstuk VI hebt kunnen lezen.

Je hebt dit boekje aangeschaft omdat je vond dat je een stresskip was. Die overtuiging kun je loslaten en veranderen in een beeld van jezelf als een aangenaam en prettig mens om mee om te gaan. Dat zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Maar door jezelf de tijd te gunnen om over je gedrag na te denken, waartoe hoofdstuk VII suggesties biedt, heb je zelf de mogelijkheid in handen om daarin verandering aan te brengen en te worden wie je graag zou willen zijn.

Maar nogmaals, heb vertrouwen in jezelf. Zoveel vertrouwen dat je zelfs dit boekje, dat je hopelijk op weg heeft geholpen, in de papierbak kunt gooien.